İnsanların hayatını olumsuz yönde etkileyen çeşitli ruhsal rahatsızlıklar olabiliyor ve bunlarla nasıl baş edeceğini bilemiyor bu nedenle uzman doktorlar tarafından destek alma ihtiyacı duyuyorlar. Karşı karşıya kaldığımız psikolojik rahatsızlıklardan birisi de sosyal anksiyetedir. Sosyal anksiyeteyle mücadele eden kişilerin için toplumda bulunmak oldukça rahatsızlık veren bir durumdur.
SOSYAL ANKSİYETE NEDİR?
Sosyal anksiyete yani sosyal fobi kişilerin toplum içerisindeyken kendisini rahatsız hissettiği bir psikolojik rahatsızlıktır. Toplumda %3 ila % 13 oranında rastlanan sosyal fobiyle sıklıkla karşılaşırız. Sosyal anksiyetesi olan kişiler toplum içinde kalabalık ortamdayken yemek yeme, konuşma ve tek başına hareket etme gibi faaliyetlerde aşırı derecede kaygılı hissederler. Kendilerini güvende hissedemedikleri için kalabalık ortamlar sosyal fobisi olanlar için oldukça göz korkutucudur. Kişi diğer insanların onu yargılayacağından, küçümseyeceğinden korku duyar. Başkalarına rezil olmak onlar için ilk düşündükleri şeydir ve bunu yaşamamak için kendilerini toplumdan uzak tutmaya çalışırlar. Bu kaygı durumu erken yaşlardayken başlar genellikle ve kısa süreli ataklar halinde değil, devamlı olarak tekrar eden bir durumdur. Kişi toplumdan kaçmak istediği için bu hastalık kişiyi hayatın çoğu alanından uzak tutar. Sosyal anksiyetesi olanlar için birisine merhaba demek bile çok zor gelir. Sosyal fobi bir kaygı bozukluğudur ve bu bozukluğa sahip bireyler dışarıdan içe dönük, sessiz ve mesafeli olarak görülür. Kişiler aslında keyif aldığı aktiviteleri yapmak istese de yaşadığı yüksek dereceli kaygı hissi onları bunlardan alıkoyar. Birey kendisinin göz önünde olma düşüncesinde bile rahatsızlık duymaktadır. Sosyal anksiyetenin hayatını fazla kötü etkilemesi sebebiyle kişi kendisini herkesten soyutlarsa kişide bazı bağımlılıklar, intihar düşünceleri meydana gelebilir. Birey bu bozukluk nedeniyle ikili ilişkilerde de güvensizlik gibi problemler yaşayabilir. Bu nedenle kişinin uzman doktor tarafından uygun olan tedaviye başlaması gereklidir.
SOSYAL ANKSİYETE NEDEN OLUR?
Sosyal fobi, hem kalıtsaldır hem de çevre etkisi taşır. Aile bireylerinin de sosyal fobiye sahip olma ihtimali yüksektir fakat öğrenilmiş davranıştan dolayı da olabilir. Beyinde var olan amigdala yapısı ise korkuyu tetikleyebilir. Kişiler toplum önünde yaşadığı bir olaydan sonra da bu fobiyi almış olma ihtimali de yüksektir.Örneğin çocukluk döneminde karşılaşılan zorbalık, alay edilme olayından sonra çocuk sosyal fobi geliştirmesi gibi. Tekrar aynısını yaşamamalıyım diye korku çalıştırabilir.
SOSYAL ANKSİYETE BELİRTİLERİ NELERDİR?
Psikolojik yönden belirtiler şu şekilde:
• Tanımadığınız kişiler tarafından küçümsenmekten korkmak
• İleriki tarihteki bir plan için uzun zaman önceden stres yapmak
• Topluluk içerisine girilince gelen panik duygusu
• Utanacağı durumları yapmamak için kendi hareket ve sözlerini en aza indirmek
• Yaşadığınız kaygı anının başkaları tarafından görülmesinden korkmak
Fiziksel yönden belirtiler ise şöyle:
• Titreme
• Kızarma
• Ağızda kuruluk
• Kalp çarpıntısı
• Hızlı nefes alıp vermek
• Mide ağrısı
• Kasların gerilmesi
• Yüz kızarması
• Başta basınç ve ağrı
• Sıklıkla idrar gelmesi
• Göz temasından kaçınmak
SOSYAL ANKSİYETE TEDAVİSİ
Sosyal anksiyete tedavilerinde ilaç tedavisinden çok bilişsel – davranışçı psikoterapiler uygulanmaktadır. Terapide amaçlanan şey kişinin kendisine ait olan olumsuz düşüncelerini fark ettirmek ve kişiye kaygı duyduğu konuları doğru tekniklerle kişiye yaşatır. Örneğin toplum önünde konuşmaktan korkan birisini ufak adımlarla toplum önünde konuşmaya alıştırmak gibi. Sosyal anksiyeteye sahip bireylerin bu çalışmalar sayesinde stresli durumlarla başa çıkma becerileri gelişmektedir ve bu da kişiye özgüven verir. İlaç kullanımı kişiyi iyileştirmeye yardımcı olsa da psikoterapi ile yürütülen ilaç kullanımı daha fazla etki göstermekte olduğu söyleniyor.
Önemli not: Tüm sağlık uygulamalarında öncelikle hekime başvurun. Doktorunuzun tavsiyesine göre hareket edin.