Pelvik taban karmaşık ve özellikle kadınlar için önemli bir sistem. Ama kas, sinir ve bağ dokularından oluşan bu sistemin nasıl işlediği ve ne rol oynadığı konusunda yeterli çalışma bulunmuyor.
Yetişkinliğe eriştiğinizde, özellikle hamilelikte pelvik tabanın önemine dair çok şey duyarsınız. Kalça kemikleri ve arkada kuyruk sokumu arasındaki bölgenin altında yer alır.
Pelvik taban rahim, sidik torbası, vajina ve anüse destek olan ve sorunsuz işlemelerine yardımcı olan kas, sinir, bağ dokularından oluşur.
Milyonlarca kadın pelvik taban zayıflığından kaynaklı idrar kaçırma veya rahim sarkması gibi sorunlar yaşıyor. Erkeklerde de bu kas sistemi var; ama çocuk doğurma gibi bir baskıya maruz kalmadıkları için onlarda pelvik taban sorunlarına çok daha az rastlanıyor.
Ancak bu önemine rağmen uzmanlar pelvik tabanın nasıl işlediğini henüz tümüyle anlamış değil.
Michigan Üniversitesi'nde jinekoloji profesörü Janis Miller, "Pelvik tabanın anatomisi konusunda yeterli çalışma yok. Beyin gibi anatominin henüz tümüyle keşfetmediği son sınırlardan biri" diyor.
Michigan Üniversitesi'nde jinekoloji profesörü Janis Miller, "Pelvik tabanın anatomisi konusunda yeterli çalışma yok. Beyin gibi anatominin henüz tümüyle keşfetmediği son sınırlardan biri" diyor.
Bunun nedenlerinden biri pelvik tabanın karmaşık yapısı ise diğeri de araştırmalarda kadınlara özgü farklılıkları gözetmeyen cinsiyetçi yaklaşım.
Yaşam kalitesini çok etkiliyor
Pelvik taban, organların, kasların ve sinirlerin ortak çalışmasını içeren entegre bir yapıya sahip. Kalp ve bağırsaklar gibi başka karmaşık sistemler de var, ama hiçbiri pelvik taban gibi iradi kontrol edilemiyor.
Pelvis kemiğinin iç kısmında kaldığı için fiziksel olarak ulaşılamıyor. Ayrıca pelvik tabanla ilgili sorunlar kadının yaşam kalitesini çok etkilese de yaşamsal tehdit içermediği için göz ardı edilebiliyor.
John Hopkins Üniversitesi'nden jinekoloji profesörü Victoria Handa'ya göre asıl sorun "yüzyıllardır sadece erkek anatomisine öncelik verilmesi, kadın anatomisinin ise diğerinin bir varyantı gibi görülmesi". Ayrıca kadınlarla ilgili sorunların araştırılmasına fazla bütçe ayrılmıyor.
Tüm bunlara bir de kadınların mahrem olarak görülen bu bölgelere ilişkin duydukları utanma hissi de eklenmeli. Bu bölge için araştırma fonu çıkarılması konusunda siyasilerin teklif getirmesi diğer konulara kıyasla çok daha zor.
Doğum nedenli hasar
Yapılan araştırmalar, vajinal doğumların yüzde 13-36'sında pelvik taban kaslarından birinde (lavator ani) yırtılma oluyor. Kadınlar bunun farkına varmaz genellikle, ama rahmin dışarı sarkmasına yol açar.
Doğum sırasındaki hasarları doğru tespit etmek tedavi açısından önemlidir. Örneğin kas yırtılması olan birinde pelvik taban egzersizleri işe yaramayacaktır.
Öncelikli araştırma konularından biri de pelvik taban sorunları ortaya çıkmadan önce ne tür önlemler alınabileceğidir. Bazı uzmanlar idrar kaçırma ve rahim sarkmasına karşı pelvik taban egzersizleri önerirken bazıları da bunların işe yaradığına dair yeterli veri bulunmadığını söylüyor.
Bugün pelvik taban açısından en büyük risk faktörleri yaşlılık, vajinal doğum ve obezite.
ABD'de kadınların yüzde 25'inde pelvik taban zayıflığından kaynaklı sorunlara rastlanıyor. Atletlerin en az üçte birinde idrar kaçırma olduğu belirtiliyor. İngiltere'de ise bir araştırmaya katılan kadınların yüzde 42'sinde idrar kaçırma sorunu tespit edildi.
Hapşırma, öksürme, gülme, zıplama veya ağır bir şey kaldırma durumlarında rastlanan idrar kaçırma sorunu pelvik taban egzersizleriyle giderilmeye çalışılıyor. Ayrıca sidik torbasını desteklemek üzere ameliyatla vajinaya askı sistemi konabiliyor.
Aynı şekilde rahim sarkmasına karşı da egzersizin yanı sıra ağır vakalar için ameliyatla organları eski yerlerine çekme işlemine başvurulabiliyor.
Kadınlar erken yaştan itibaren pelvik taban kaslarını tanır, güçlendirmeyi ve kontrol etmeyi öğrenirse sorun çıktığında baş etmesi çok daha kolay olur.