Uzman Diyetisyen M.Turgay Köse
Etik Diyet Kliniği
0212 240 31 64
Pek çok kişi 2 ya da 3 gün tuvalete çıkamadığında endişelenmeye başlar. Bu durum biraz daha uzadığında ise endişenin yerini panik hali alır. Ancak çoğu kez endişelenecek bir şey yoktur ve ciddi bir durum söz konusu değildir.
Bu konuda doğru bilinen yanlışlardan biri; her gün dışkılamanın gerçekleşmesi gerektiğidir. Halbuki bazı insanlar günde 3 kez, bazıları ise haftada 3 kez tuvalete çıkarlar. Her iki durumda da endişe etmeyi gerektiren bir sebep yoktur.
Önerilen, elbette sabah erkenden toksinleri vücuttan uzaklaştırarak güne başlanılmasıdır. Öte yandan, sanılanın aksine dışkılama ile atılamayan atıklar vücutta emilerek sağlığa zarar vermemekte, insan ömrünü kısaltmamaktadır. Bu tür yanlış inanışlar özellikle eski dışkılama alışkanlıkları değişen yaşlılarda gereksiz yere laksatif ilaçların kullanımına yol açmaktadır. Bu durum da bağırsak florasına gereksiz yere zarar vermektedir.
Kabızlık; yüksek oranlarda rafine şeker tüketimi, lifli (posalı) besinleri az yemek, dışkılamayı sürekli ertelemek, bağırsaklardaki iltihabı bir durum, tümör, kanser gibi nedenler, uzun mesafeli seyahatler, kullanılan bazı ilaçlar, gebelik, hemoroitler, Parkinson, şeker hastalığı veya tiroit bezinin az çalışması gibi durumlarda ortaya çıkmaktadır.
Eğer ki kabızlık bulguları uzun sürüyorsa veya kişiyi düşkün bırakıyorsa bir hekime başvurulmalıdır. Öte yandan hekim tavsiye etmedikçe posa hapları ve tozları ile laksatif almaktan kaçınılmalıdır.
Çünkü bu durumda besinler sindirim sisteminden vitamin ve minerallerin emilebileceğinden daha hızlı geçer. Hatta bazıları vücuttan sıvı ve potasyum kaybına neden olur. Sabahları aç karına içilecek açık bir bardak çay veya ılık limonlu su yumuşatıcı gibi hareket eden doğal bir laksatiftir.
Kabızlık durumunda dikkat edilmesi gereken diğer ilkeler şu şekilde sıralanabilir;
Sık sık, azar azar beslenilmelidir (5-6 öğün gibi).
Lokmalar iyice çiğnenmeli, yemekler acele edilmeden yenilmelidir.
Bol su ve sulu besinler tüketilmelidir (3 lt/gün).
Taneleriyle birlikte kayısı, erik, üzüm kompostosu içilmelidir. (Zayıflama tedavisinde bu kompostoların yapay tatlandırıcı ile hazırlanması gerekmektedir).
Kabızlık yakınmalarında, sabah kahvaltı etmeden erik veya kayısıdan yapılmış bir kaşık marmelat veya kuru meyve yenilerek üzerine ılık su ya da ıhlamur içilmesi ve fiziksel aktivite (kültür-fizik hareketleri) yapılması bağırsak hareketlerini artırır. Ya da bir bardak ılık suya limon veya bir tatlı kaşığı zeytinyağı ilave edip içilebilir.
Kefir, probiyotik yoğurt ve meyve sularının tercih edilmesi daha sağlıklı olacaktır.
Fast-food beslenme tarzından mümkün olduğunca uzak durulmalıdır.
Aşırı şeker ve şeker içeren besinlerden mümkün olduğunca kaçınılmalıdır.
Fazla miktarda kahve ve özellikle koyu çay içilmemelidir.
Form çaylarının bağırsak tembelliği yapması nedeniyle kesinlikle kullanılmamaları gerekmektedir.
Her gün, özellikle sabah kahvaltısından sonra dışkılama olsa da olmasa da belirli bir süre tuvalette kalınmalıdır.
Bu sırada dikkatin dağıtılması için gazete veya dergi okunması önerilir. Alaturka tuvaletlerin kullanılması dışkılamayı kolaylaştırabilir.
Günlük fiziksel aktivite mutlaka artırılmalıdır. Her gün 45 - 60 dakika kadar egzersiz yapılması gerekmektedir.
Posa (lif) alımı artırılmalıdır. Posalı besinler:
Kurubaklagiller (kuru fasulye, nohut, mercimek, kuru barbunya, soya fasulyesi)
Kepekli tahıllar (esmer ekmek, bulgur, kepekli pirinç / makarna / erişte / un)
Sebze ve meyveler (kabukları ile yenilebilen sebze ve meyveleri soyulmadan)
Bu ilkelere bağlı kalınmasına rağmen 2 hafta sonunda düzelme sağlanamazsa, takviye olarak kullanılabilecek destek ürünler doktor ve/veya diyetisyene danışılmalı.