Uludağ Üniversitesi (UÜ) Tıp Fakültesi Kardiyoloji Anabilim Dalı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Osman Akın Serdar, kolesterolün beyinin çalışması için gerekli bir madde ve hormonal sistemin yapı taşlarından bir tanesi olduğunu söyledi.
Prof. Dr. Osman Akın Serdar, “iyi kolesterol” (HDL) ve “kötü kolesterol”ün (LDL) birbirinin tam tersi mekanizmaya sahip olduğuna dikkati çekerek, kolesterolü damarın duvarına yapıştıran LDL damar kireçlenmesine sebep olurken, HDL’nin damar duvarına yapışmış kolesterolü söküp, karaciğere geri taşıyarak, oradan safra yollarıyla atılmasını sağladığını belirtti.
Yıllardır LDL’nin azaltılmasına öncelik verildiğine işaret eden Serdar, yapılan çalışmaların LDL düşürüldüğünde koroner kalp hastalıklarına bağlı ölümlerin yüzde 30’a yakın oranda azaldığını gösterdiğini, bu yaklaşımın yanlış olmadığını vurguladı.
Serdar, LDL’yi düşüren en önemli mekanizmanın “ilaç, diyet ve egzersiz” üçlüsü olduğuna işaret ederek, ancak HDL konusunda sıkıntılar olduğunu belirtti.
Diyete dikkat etmenin önemli olmasıyla birlikte, HDL’yi tek başına diyetle yükseltme şansının olmadığını ifade eden Serdar, “İyi huylu kolesterolü yükselten en önemli mekanizma egzersizdir” dedi. Serdar, alışkanlıkların önemini vurgulayarak, şöyle devam etti;
Sigara iyi huylu kolesterolü düşürüyor. Yıllardan beri HDL ile hedeflenen tedavilerin geri kalmasının en önemli nedenlerinden birisi bu. Tüm hastalara LDL’yi düşürmek için ilaç başlıyoruz. Bu ilaçlar aynı zamanda HDL’yi de yükseltiyorlar.
Ondan sonra bu koroner kalp hastalarına, ‘spor, egzersiz yapın’ diyoruz. Böylece HDL’leri yükseliyor. Sigarayı mutlaka yasaklıyoruz, bu da HDL’yi yükseltiyor. Dolayısıyla bu tür hastalarda bu üçlü tedaviden, yaklaşımdan ötürü, bir yandan ilaç tedavisiyle HDL’nin yükselmesi, bir yandan sigarayı kesmemiz sebebiyle HDL’ye bağlı tedavileri geri planda düşünmeye başlamıştık.
Kolesterolü yüksek olan hastaların yüzde 70-80’inde biz bu üçlü metotla yaptığımız mücadeleyle HDL’yi yükseltebiliyorduk. Pratikte yapılan en önemli yanlış hep kötü kolesterolü düşürmek. Ama bunu yaparken mutlaka iyi kolesterol yükseliyor mu diye kontrol etmeniz lazım. Eğer yükselmiyorsa, bir sıkıntı var demektir.
Prof. Dr. Osman Akın Serdar, LDL’leri normal olmasına ya da etkili olarak normale dönmesine rağmen, HDL’lerini yükseltemedikleri hasta grubunun olduğuna dikkati çekerek, şöyle konuştu;
Bu hastaların HDL’lerinin düşük olmasının en önemli nedenlerinden biri genetik. Mesela LDL’si normal, ama HDL’si hep düşük. Genetik miras, hareketsizlik ve sigara kullanımı çok önemli burada. Dolayısıyla bu tür hastalar, tüm kolesterol hastalarında, yüzde 15-20’lik bir grubu oluşturuyorlar. İlginç olan taraf, iyi kolesterolünüz eğer 35’in altındaysa, ciddi şekilde sanki kötü kolesterolünüz çok yüksekmiş gibi organizmaya zarar veriyor. İdeali bayanlarda 50’nin, erkeklerde 40’ın üstü.
Bayanlarda şöyle bir özellik var; östrojen HDL’yi yükseltiyor, LDL’yi düşürüyor. Ama bu östrojenin azaldığı menopozla birlikte bayanlarda tam tersine dönüyor. Kötü huylu kolesterol yükselmeye başlıyor, iyi huylu kolesterol düşüyor. Bu nedenli menopozdan sonra kadınlarda kalp hastalığı riski daha da artıyor.