Japonya'daki nükleer sızıntı sonrasında Türkiye'ye o ülkeden ithal gelecek ürünlerle ilgili olarak da numune incelemeleri TAEK laboratuvarında yapılacak.
TAEK Sarayköy Nükleer Araştırma Eğitim Merkezi'ndeki "Gama Spektrometri Laboratuvarı"nda, çeşitli gıda ürünlerinin ve endüstriyel ham maddelerin radyasyon riski taşıyıp taşımadığı analiz edilerek, kullanıma uygun olduğuna dair sertifika veriliyor.
Ürünlere radyasyon sertifikası uygulaması, Çernobil faciasından sonra uygulanmaya başlandı ve hala devam ediyor. Türkiye'den ürün ithal edecek olan ülkeler, radyasyon sertifikası istiyor. O belge olmadan, bu ülkelerle ticaret yapan firmalar, ihracat işlemini yapamıyor. Bu nedenle firmaların ihraç edecekleri ürünlerinden numuneler alınarak, inceleme yapılıyor.
Çernobil faciasından sonra Türkiye'ye gelen ithal ürünlerde de bu tür bir inceleme yapıldığını belirten kurum yetkilileri, Japonya'da meydana gelen nükleer sızıntı sonrasında yapılan düzenlemeler neticesinde bu ülkeden gelecek olan ürünlere de bir inceleme yapılacağı bilgisini verdi.
TAEK Sarayköy Nükleer Araştırma Eğitim Merkezi Gama Spektrometri Laboratuvarı Uzmanı Emin Yeltepe, ilgili birimlerinde GAMA radyasyonu yayan maddelerin analizlerinin yapıldığını belirterek, "Toprakta, gıdalarda, suda, havada gama radyasyonu olup olmadığını ölçmeye çalışıyoruz" dedi.
Birimlerinde, ürünlerin kullanıma uygun olup olmadığına ilişkin olarak "sertifikasyon" verildiğini ifade eden Yeltepe, analizleri yapılması istenen ürünü kurumlarla yapılan protokoller ya da doğrudan müşterilerin müracaatıyla kabul ettiklerini anlattı.
Yeltepe, laboratuvarda bulunan özel dedektörlere yerleştirilen numuneleri incelediklerini ve değerlendirme sonucunu raporladıklarını belirterek, "Avrupa Birliği'nin belirlediği bazı kriterler var. Yapılan incelemede, ürünün o kriterlere uygun olarak radyasyon açısından sakıncası olup olmadığına dair sertififa düzenliyoruz" diye konuştu.
Radyasyon incelemesine ilişkin sertifika verilmesinde Türkiye'de tek yetkili kurumun TAEK olduğunu vurgulayan Yeltepe, "Ülkemizde, bu analizler, Türkiye Atom Enerjisi Kurumu'na bağlı Sarayköy Nükleer Araştırma Merkezi ve İstanbul'da Çekmece Nükleer Araştırma ve Eğitim Merkezi'nde yapılıyor" dedi.
Yeltepe'nin verdiği bilgiye göre, uygulama şöyle yapılıyor:
"İlk olarak incelenecek olan ürün, özel bir kutunun içine konuluyor. Ardından yaklaşık bir tonluk bir ağırlığı olan özel kaplamalı "Gama Spektrometrisi" diye isimlendirilen dedektörün içine yerleştiriliyor ve kapağı kapatılarak, incelemeye alınıyor.
İnceleme süresi, ürünün içindeki radyoaktif madde miktarına ve dedektörlerin kapasitesine göre göre değişiyor. Çünkü, dedektörlerin bazıları, çok daha hassas olduğundan daha kısa sürede sonuç alınabiliyor. Genel olarak sertifikasyon için ortalama 2 saati bulan bir inceleme yeterli oluyor.
Dedektörle yapılan ilk incelemede, radyoaktif maddenin varlığı tespit ediliyor, ardından miktarı araştırılıyor.
Birimdeki dedektörden bazıları manüel çalışırken, bir diğeri otomatik olarak uygulamayı gerçekleştiriyor. Bu cihaz, uygulamaya hız kazandırıyor."