YENİ tip koronavirüs daha Çin'de ortaya çıktığı an, bunun küresel bir krize dönüşeceğini öngörüp test kiti üretmeye başlayan dünyadaki ilk 6 firmadan biri İstanbul'da. Başta Avrupa olmak üzere 20 ülkeye onbinlerce kit ihracatı yapan Anatolia Geneworks Ar-Ge Direktörü ve kurucu ortağı Moleküler Biyolog Dr. Elif Akyüz, gerek duyulursa ekstra mesai yaparak Türkiye'nin ihtiyaç duyacağı kitlerin üretimine katkı sağlamaya hazır olduklarını söyledi. Dr. Akyüz, "İtalya'ya en çok kit gönderen 4 ülkeden biriyiz. Hatta İtalyan Parlamentosu üyelerinin korona testlerini bizim kitlerle yaptıklarını biliyoruz" dedi.
Dr. Akyüz, "Türkiye'de Sağlık Bakanlığımız da hızlı davranıp kendi bünyesinde bir çözüm oluşturdu ve kit üretti. Ama bizden de talep etmesi halinde memnuniyetle sağlayacağız." diye konuştu.
İlk kez Aralık ayında Çin'in Wuhan kentinde "gizemli akciğer hastalığı" olarak ortaya çıkan yeni tip koronavirüsün dünyayı etkileyeceğini daha ilk günlerden öngören ve haftalar içinde test kitini geliştirip üreten dünyanın ilk 6 firmasından biri Türkiye'de. Anatolia Geneworks Kurucu Ortağı ve Ar-Ge Direktörü Moleküler Biyolog Dr. Elif Akyüz, "Şimdiye dek 20'den fazla ülkeye 200 binden fazla Covid-19 kiti sattık. İtalya, İngiltere, Fransa, Polonya, Ukrayna, Portekiz, Bangladeş, Birleşik Arap Emirlikleri, Pakistan, Güney Afrika, Türkmenistan, Ürdün, Mısır, Kanada, Gürcistan ve Moldova'ya kit gönderdik. Havaalanlarının kapatılması bile ürünleri Türkiye'den almalarına engel olamadı. Örneğin Polonya Hükümeti Sağlık Bakanlığı iki kez özel uçak gönderip kitleri aldırdı. İtalya'ya en çok kit yollayan 4 ülkeden biriyiz. Hatta İtalyan Parlamentosu'nun testleri bizim kitlerle yapıldı" diye konuştu.
COVİD-19 TESTLERİ LABORATUVARDA, ÖZEL CİHAZLARLA ÇALIŞILIR
"Real Time PCR" denilen ve virüs materyali ile hasta numunesinde gerçek zamanlı ölçüm yapabilen kitlerin hassasiyet ve doğruluk derecelerinin çok yüksek olduğunu anlatan Dr. Akyüz, "Real Time PCR tekniği ileri bir teknik olduğu için, bunu uygularken özel bir cihaz ve laboratuvar ortamı gerekiyor. Önce hasta numunesinden (boğaz, burun sürüntüsü ya da balgam örneği) RNA elde edilmesi gerekiyor. Bu işlem yaklaşık 45 dakika sürüyor. Daha sonra RNA numunesi bizim kitimizle karıştırılıp bir cihaza yerleştiriliyor. 1 saat 40 dakika kadar bir sürede yüzde 100 doğrulukla sonucu veriyor. Test kitlerinin bu salgındaki kritik önemi şurada: Ne kadar hızlı kullanılmaya başlanırsa ve doğru teşhis konursa o kadar çok pozitif vaka karantinaya alınabilir. O yüzden salgının daha erken önlenmesi mümkün olur. Tedavinin doğru anda ve doğru biçimde başlatılması için de teşhisin önemi büyük" diye konuştu.
HIZLI TESTLER YETERİNCE GÜVENİLİR DEĞİL
Özellikle Çin'de üretileceği konuşulan ve kişilerin kendi kendine uygulayabileceği hızlı test tabir edilen Rapid testlerin güvenirliğinin Real Time PCR testleri kadar yüksek olmayabileceğini anlatan Akyüz, şu bilgileri verdi:
"Rapid testler virüsün genetik materyalini değil, antijen ya da virüse maruz kalan vücudun oluşturduğu antikorları test ediyor. Kullanımı çok kolay, maliyeti çok düşük, özel laboratuvar ya da cihaza ihtiyaç duyulmuyor ama sonuçların güvenirliği Real Time PCR kadar iyi değil. Çünkü ancak virüsle enfekte olduktan bir süre sonra vücudun üretebilmeye başladığı antikorları tespit etme mantığına göre çalışıyor. Bu da biraz daha gecikmiş teşhis anlamına geliyor. Çok da tercih edilmiyor aslında. Ancak ikisini kombine kullanırsanız belki daha verimli olabilir."
5 KİŞİYLE YOLA ÇIKTILAR, ŞİMDİ DÜNYANIN KİTİNİ ÜRETİYORLAR
2010 yılında 5 kişiyle yola çıkan ve şimdi 70 kişilik bir ekiple dünyanın test kitini üreten bir firmaya dönüştüklerini belirten Dr. Akyüz, şöyle konuştu:
"Genetik hastalıkları, mutasyonları, HIV, Hepatit vb çeşitli enfeksiyonları saptayan kitleri, gıda testlerini ve bazı cihaz ve laboratuvar aparatlarını geliştirip üretiyoruz. 200'den fazla ürün çeşidimiz 10 yıldır çeşitli ülkelerde kullanılıyor. Hem Türkiye'de hem yurtdışında 50'yi aşkın ülkedeyiz. Wuhan'da ortaya çıkan hastalığın koronavirüs'ün bir alt tipi olduğu belirlenince hızla kit üretimine geçebildik çünkü virüsün genomik yapısı bilimsel data base'lere aktarılmaya başlandı. Koronavirüs bizim daha önce çalıştığımız bir organizmaydı. Biz ve test kitlerini üretmiştik zaten. Bu yeni tipine geçişimiz hızlı ve kolay oldu o tecrübe nedeniyle. Birkaç farklı tasarım yaptık ve bunlardan en mükemmeli seçip formülasyonumuzu oluşturduk ve hemen ürettik. Yüzde 100 güvenilirlikle çalışan kitimizin İtalya, İngiltere, Fransa başta olmak üzere yaklaşık 20 ülkede salgınla mücadelede kullanıldığını biliyoruz. Yeni koronavirüs salgınını çok erken takip etmeye başlamanın verdiği avantajla çok hızlı geliştirme kararı alabildik. Son birkaç haftadır 200 binin üzerinde kiti yurt dışına ihraç ettik fakat 500 bine yakın da sipariş edilen yeni ürünümüz var. Türkiye'de Sağlık Bakanlığımız da hızlı davranıp kendi bünyesinde bir çözüm oluşturdu ve kit üretti. Ama bizden de talep etmesi halinde memnuniyetle sağlayacağız."
BU TARİHİ SALGIN GÜNLERİNDE BİZ DE GECE GÜNDÜZ ÇALIŞIYORUZ
Normalde yılda 20 milyon test kiti üretme kapasitesine sahip olduklarını ama bu salgın gündeminde gece gündüz çalışmaya başladıklarını anlatan Elif Akyüz, sözlerini şöyle noktaladı: "Mesela sadece pazartesi günü 135 bin kit ürettik. Üretim kapasitemiz de epey artmış durumda. Bu tarihi salgın günlerinde doktorların, hemşirelerin, hasta bakıcıların ekstra çalışması gibi, biz de 7/24'e varan çalışma temposu içerisindeyiz. Çünkü üstlendiğimiz bir misyon var ve bunun bütün ekibimiz farkında. Bu, normal bir zaman değil. O yüzden hepimiz fedakarca ve bunun bilincinde olarak çalışıyoruz. 10 yıldır Avrupa Komisyonu tarafından onaylanmış hepatit gibi, HIV gibi çok yüksek risk grubundaki patojenlere yönelik kaliteli kitler üretip dünyaya ihraç ediyorduk. Zaten bu firmayı kurarken amacımız da bütün dünyada kabul gören çok yüksek performanslı, yüksek standartlarda kaliteli ve yüksek katma değerli ürünleri geliştirmek ve insan sağlığına katkıda bulunmaktı. Bunu sadece Türkiye'de değil bütün dünyada yapmak için ortaya çıkmıştık. Hedefimize tam olarak da ulaştık. O yüzden hem Türkiye için hem dünya için yaptıklarımızla, ekibimizle, ürünlerimizle her zaman gurur duyduk ve duymaya devam edeceğiz."
- İstanbul