(Düzelterek yeniden) - 'KORDEP' ile Kovid salgınının psikolojik yaraları sarılacak

İstanbul Valiliği, İl Sağlık Müdürlüğü, çeşitli eğitim araştırma hastaneleri ve üniversiteler ile ruh sağlığı alanından sivil toplum kuruluşları el ele verdi;

İstanbul Valiliği, İl Sağlık Müdürlüğü, çeşitli eğitim araştırma hastaneleri ve üniversiteler ile ruh sağlığı alanından sivil toplum kuruluşları el ele verdi; koronavirüs salgınının toplumda yaratabileceği kaygı ve travmalar ile evde izolasyon dönemi nedeniyle psikiyatrik tedavileri aksayan hastalar için  "Koronavirüs Online Ruhsal Destek Programı (KORDEP), hizmete girdi. Bir haftada 500 çağrının geldiği programda riskli gruplara online terapi de yapılıyor.

İstanbul İl Sağlık Müdürlüğü koordinatörlüğünde, İstanbul Valiliği'nin de desteğiyle koronavirüs pandemi sürecinde oluşabilecek ruhsal sıkıntı ve problemlerin çözümü için ruhsal destek programı geliştirildi. Çeşitli üniversitelerin psikiyatri ve travma birimleri, eğitim araştırma hastaneleri ile ruhsal sağlık konusunda faaliyet gösteren sivil toplum örgütlerinin güçlerini birleştirerek oluşturduğu 0850 305 0034 numaralı destek hattına, hafta içi her gün mesai saatleri içerisinde ulaşabilen vatandaşlar, salgının yaratabileceği kaygı ve travmalarda yalnız olmadıklarını hissediyor. Proje yürütücülerinden İstanbul Erenköy Ruh ve Sinir Hastalıkları Eğitim ve Araştırma Hastanesi Başhekimi Doç. Dr. Rabia Bilici, "İstanbul İl Sağlık Müdürlüğümüz, pandemi ile birlikte toplumun ruhsal destek ihtiyacı duyabileceğini de göz önünde bulundurarak bu projeye ihtiyaç duydu. Kamu ve üniversite hastaneleri ile meslek derneklerinin temsilcilerinin bulunduğu bir komisyon oluşturuldu. İstanbul Valiliği'nin Pandemi Kurulu'ndan alınan izinle de online destek hattımız kuruldu. Yaklaşık 10 gün önce de hatlarımızdan çağrılarımızı almaya başladık" dedi.

'HER VAKAYA O KONUNUN UZMANI DÖNÜŞ YAPIYOR'

Üç aşamalı bir sistemle çağrıların değerlendirildiğini anlatan Doç. Dr. Bilici, "Birinci aşamada psikologlar, sosyal hizmet uzmanları, psikiyatri hemşireleri ile psikolojik danışmanlık ve rehberlik uzmanlarından oluşan ekiplerimiz tarafından ilk çağrılar karşılanıyor. Kimlik bilgileri, aranma sebebiyle ilgili sorular ile kişinin risk değerlendirmesi yapılıyor. Arayanların bir kısmı, özellikle de yüksek risk grubu, ikinci basamağa aktarılıyor. Bunlar daha derinlemesine görüşülmesi gereken gruplar. Sağlık çalışanları, Kovid ile enfekte kişiler, yakınını kaybetmiş olanlar, daha önceden psikiyatri tedavisi görüp bu süreçte tedavisi yarım kalmış olanlar, alkol ve madde kullanım bozukluğu olan bireyler ile 65 yaş üzerindeki grup, daha derinlemesine görüşmeler yapılması gereken yüksek risk grubumuzu oluşturuyor. İkinci basamaktaki arkadaşlar ise kendilerine gelen dosyalardan, kendi ilgi alanlarına göre vakaları seçip aramaları yapıyorlar. Örneğin bir alkol madde kullanıcısını bu alanda uzmanlaşmış bir profesyonelimiz, ya da daha önce psikiyatrik tedavi almış hastaları mutlaka bir psikiyatri hekimi arıyor. Arayan, yas sürecinde olan bir vatandaş ise bu alanda deneyimli olan arkadaşlarımız, sağlık çalışanı ise bu konuda tecrübeli bir arkadaşımız arıyor. Buradaki amaç derinlemesine psikoterapi görüşmeleri değil. Ama Kovid salgınının başlattığı ruhsal problemlere çözüm odaklı yaklaşımlar sunan ve bir program dahilinde yapılan görüşmeler oluyor" diye konuştu.

DÖRT AYRI MERKEZDEN HİZMET VERİLİYOR

Her şeye rağmen ilaç tedavisi ya da yüz yüze görüşme ihtiyacı doğan vakalarda ise üçüncü basamağa geçildiğini, yani hastanın bir kuruma yönlendirildiğini belirterek şu bilgileri verdi: "Online görüşme ya da telefon aramalarıyla her zaman sorunları çözemiyoruz tabii ki. O zaman psikiyatri poliklinikleri ya da ihtiyaç halinde yataklı kurumlarımıza yönlendirme gerçekleştiriliyor. Şu anda 4 farklı binada, toplam yaklaşık 60 kişilik bir ekiple hizmet veriyoruz. Bizim hastanemizde, Bakırköy Ruh Sinir Hastalıkları Hastanesi'nde, Kadıköy'de ve bir de mültecilere Arapça hizmet veren Sultanbeyli'deki dört ayrı merkezden çağrılar karşılanıyor. 15 kişiden oluşan ilk basamak çağrı karşılayıcı ekibimiz ile 45 kişiden oluşan telefon ya da online terapi yapan ikinci basamak uzmanlarımız var. Bu sayılar ihtiyaca göre çok rahatlıkla artırılabilir. Yaklaşık 1700 kişi eğitimlere katıldı ve pekçok gönüllümüz var. Şimdilik sadece mesai saatleri içerisinde hizmet verebiliyoruz. Ama özellikle gönüllerimizin olduğu Kadıköy'deki merkezimiz, Cumartesi günleri de çalışıyor."

'VALİLİK VE EVDE SAĞLIK İLE ENTEGRE OLUYORUZ'

Sadece vatandaşların değil, sağlık çalışanlarının da ilk kez farklı bir afetle karşı karşıya olduğunu belirten Doç. Dr. Bilici, cenaze törenlerinin bile değişime uğradığını söyledi ve ekledi: "Evet deprem vs yaşadık ama ilk kez, 'yakınlığın' tehlikeli olduğu bir sorun yaşıyoruz. Aile içerisindeki bireyler bile birbirleri için risk oluşturabiliyor. Bununla nasıl başa çıkacağımızı bilemiyoruz, hepimiz için yeni bir süreç. Yasımızı paylaşamıyoruz, yakınımızı kaybettiğimizde cenaze törenimizi bile yapamıyoruz. Bu dönemde nasıl ki bedensel sağlığımızı korumak üzerine birçok tedbir aldık, gecikmeden toplumun sağlığını korumaya yönelik tedbirlerin de birlikte yürümesi gerekiyor. Ruhsal sıkıntısı olanların çok hızlıca ulaşabilecekleri destek kanallarının açık olması gerekiyor. İnsanlar evinden çıkamıyor, psikiyatri hastaları hekimlerine ulaşamıyor ya da bu salgın nedeniyle ruhsal problemleri ilk kez ortaya çıkanlar, bununla nasıl baş edeceğini bilmiyor. Böyle bir hattın varlığı, insanlara güven veriyor. Bazen evine gıda temin edemeyen vatandaşlar da bizi arayabiliyor. Onları valiliğe yönlendiriyoruz. Sistemimiz valiliğimizin Vefa Organizasyonu ile entegrasyon aşamasında. Aynı zamanda evde sağlık hizmetlerine de entegre olmaya çalışıyoruz."

'RUH SAĞLIĞININ UMKE'Sİ OLMAK İSTİYORUZ'

Doç. Dr. Rabia Bilici, sadece bu salgında değil, her türlü afette toplumun ruh sağlığı konusundaki ihtiyaçlarına cevap vermenin şart olduğuna işaret ederek "En büyük çabamız ve hayalimiz, tüm ekibi ve kurulan bu sistemi tek bir binada toplayabilmek ve tıpkı UMKE, AFAD gibi, çoğu profesyonel alanda zaten çalışan gönüllülerimizle hızlıca organize olup toplumun travma yaralarını sarabilmek.  Bu aslında İstanbul ilinin bir projesi ama il dışından aramalar olduğunda da kendi illerindeki merkezlere yönlendirmeleri yapıyoruz.

'SAĞLIK ÇALIŞANLARINDA TÜKENMİŞLİK VAR'

KORDEP'in Erenköy Ruh ve Sinir Hastalıkları Eğitim ve Araştırma Hastanesi'ndeki koordinasyonunu yürüten Psikiyatri Uzmanı Doç. Dr. Medine Yazıcı Güleç, geçen haftadan bu yana 500'e yakın çağrı alındığı ve bunların yaklaşık yarısının ikinci basamağa yönlendirildiğine işaret ederek şu bilgileri verdi: "İkinci basamakta hekimlerimiz hastaya ulaşıyor ve telefonda veya online görüntülü görüşmelerde bulunuyor. Takip görüşmeleri planlanıyor; ikinci, üçüncü kez aranacak hastayı tekrar aynı uzmanın aramasına dikkat ediyoruz. Burada yaptığımız şey, daha çok, uzaktan da olsa psiko-terapötik bir destek vermek. Bu süreci nasıl daha iyi geçirebilirler, bilgilendirmek. En büyük sorunlarımızdan bir tanesi Türkiye'de mevzuata uygun olmadığı için online reçete düzenleyememek. Birçok hasta izolasyonda olduğu için doktora ulaşamıyor, ilaç tedavilerindeki aksaklıklardan dert yanıyorlar. Ama maalesef biz, bir ilaç tedavisi düzenleyemiyoruz. Yakınını kaybedip yasını tek başına yaşamak zorunda kalan insanlar da bizi sıkça arayabiliyorlar ki aslında en çok desteğe ihtiyacı olan kişiler bugünlerde bunlar. Virüs yüküne ciddi anlamda maruz kalan sağlık çalışanlarından da çok çağrı geliyor. Özellikle bazı kliniklerde çalışan arkadaşlarımız, hem iş yükünün çok artması, hem bu kaygı ile baş etmeye çalışmak hem de tüketici bir tempoda çalışmak zorundalar. Bu da birtakım tükenmişlik şikayetlerine yol açabiliyor."

- İstanbul