Nörolog Dr. Mehmet Yavuz: Zihnimiz, yapısı nedeniyle kontrol edemediği her şeyden korkar. Bu nedenle, bir deprem olursa ne yapacağımızı önceden planlamak; ev, işyeri, okul ya da yolculuk gibi farklı yerlerde nasıl davranmamız gerektiğini bilmek, bizi korkudan biraz olsun uzak tutabilir. Kaygı, genellikle hareketsiz kalmak nedeniyle gerçekleştiğinden tedirginliğinizi eyleme yani tedbir almaya dönüştürdüğünüzde belki deprem olmayacağını garanti edemezsiniz ama deprem olmadığı halde geçirdiğiniz uykusuz geceleri biraz olsun engelleyebilirsiniz.
23 Şubat'ta Türkiye-İran sınırında yaşanan deprem, Van ve Hakkari'de de yoğun şekilde hissedildi. Ocak ayında Elazığ'da yaşanan felaketin yaraları ise hala sarılmaya çalışılıyor. Ülkemizin her yanında ve komşu ülkelerde yaşanan depremler, can kaybı ve yaralıların üzüntüsü ile birleşince, birçok kişinin deprem korkusunu tetikledi.
Depremden korkmak doğal ve insani bir tepkidir. Gerek depremler gerekse diğer korkularımız, bizi hayatta tutmak için tehlikeleri görüp harekete geçmemize hizmet eder. Bir korku sizi tedbir almaya itiyorsa yararlı, tam tersi düşünce yapınızı bozup hayat kalitenizi düşürüyorsa zararlıdır.
Depreme şahit olmamış, depremi kendisi yaşamamış kişiler de çevrelerinden duydukları yorumlar ve medyada izledikleri acılı sahneler yüzünden ileri derecede korku yaşayabiliyorlar. Ancak normal sınırları aşan ya da gerçekte bir tehlike doğurmayan etkenlere duyulan aşırı endişe hali fobi olarak tanımlanır. Kişi normal yaşamını sürdüremeyecek durumdaysa ve durum artık bir fobi haline geldiyse, konu geçiştirilmeden mutlaka bir uzmana başvurmak en doğrusu olacaktır.
EV VE İŞ HAYATI OLUMSUZ ETKİLENİYOR
Deprem korkusu yaşayan kişilerde; uyku kalitesinde bozulma, yoğun bir endişe, titreme, baş dönmesi ve panik belirtilerini görülür.Bir sarsıntı olup olmadığını anlamak için tekrar tekrar avizelere bakmak, sürekli basından ve sosyal medyadan deprem bildirimlerini takip etmek, herhangi bir baş dönmesi hissinde "Deprem mi oldu?" diye panik yaşamak, deprem korkusu olanların ortak noktalarından bazıları…
Kimi kişiler, bugüne dek hiç deprem yaşamamış olsalar bile deprem korkusu yüzünden kendi evlerine bile yalnız başlarına giremiyorlar. Bu sebeple her gece başka bir akrabada kalmaya gitmek, odada başka biri yoksa hiç uyuyamamak, çalışması gerektiği halde görüşmeye gittiği şirket binasını güvenli bulmadığı için iş teklifini geri çevirmek gibi örnekler, deprem korkusu yaşayanları yoğun şekilde etkiliyor.
KONTROLÜ YİTİRMEK DEPREM KADAR TEHLİKELİDeprem fobisi, panik halinde yanlış adımlar atmayı da beraberinde getiren bir etken. Gerekli kişisel tedbirler alındığında ve yapı güvenliği sağlandığında hayati tehlike doğurmayan deprem, fobisi olan kişiler için diğerlerinden çok daha tehlikeli olmakta. Bunun nedeni fobik kişilerin, en ufak sarsıntıda bile bütünüyle kilitlenip hareketsiz kalabilmeleri. Fobiler, bazı kişilerde donup kalma ve düşünememe hali oluştururken kimi hastalarda da aşırı panik duygusunu tetikliyor. Bu paniğin etkisi ile avaz avaz bağırma, korkup camdan atlama ya da deprem sırasında aşırı korku nedeniyle kaçmaya çalışırken düşerek ya da çarparak yaralanma, bu tabloyu çok daha tehlikeli hale getirmekte…Aynı şey istenmeyen toplumsal olaylarda da geçerli… Örneğin terör olaylarında panikle çıkışlara koşturmak, çoğu zaman izdiham nedeniyle sıkışarak yaralanmalar ve kaosa neden oluyor.
DEPREM HAZIRLIKLARINA SAĞLIĞINIZDAN BAŞLAYINDeprem fobisi yaşayanlar mutlaka bir uzmana danışarak, tedavi yönünde adım atmalıdır. Unutmayın, bir depremde en çok işinize yarayacak olan şey, kendinizi korumak için kullanacağınız sağlıklı bir zihin olacaktır.
Evinizin yapı güvenliğini sağlamak için gerekli tedbirleri alın.
Ailenizin tüm fertleri ile birlikte, bir deprem sırasında ne yapacağınızı kararlaştırıp prova edin.
Deprem çantanızı hazırlayın.
Öngörebildiğiniz riskleri ortadan kaldırmak için yaptıklarınız, kendinizi güvende hissetmenize yardımcı olacaktır.
Uzman Nörolog Dr. Mehmet Yavuz