Çocukları Sorumluluk Sahibi Olarak Yetiştirmenizin Yolları;
Bir zamanlar "çocukları kötü eğitmenin yolları" adlı bir kitap okumuştum. Ayrıca Tembellik anayasasını duyanlarınız vardır. Farklı yaklaşım teknikleri eğitimde çok etkili oluyor.
Anne-babalar, çocukları için en çok "ben söylemezsem ödevlerini yapmıyor, ders çalışmıyor", "odanı topla, kitaplığını düzenli tut diyorum, kendim dinliyorum." şeklinde şikâyetlerde bulunur.
İstenilen, beklenen davranışları göstermeyen çocuk "sorumsuz çocuk" olarak nitelendiriliyor. Çocuklarımızı hemen "sorumsuz" şeklinde damgalıyoruz. Aslında sorumluluk sahibi çocuk yetiştirmek hiç de o kadar zor değildir.
Anne-babanın kendi sorumluluklarını yerine getirdiği, herkesin görev ve sorumluluklarının belirgin olduğu ailelerde yetişen çocuklar sorumluluk sahibi olur. Ancak çocuğun yerine onun rahatlıkla yapacağı işleri anne-baba kendi işi gibi düşünür ve yaparsa, bu ailede muhtemelen çocuk sorumluluk sahibi olmaz.
Sorumluluk Sahibi Çocuk Nasıl Yetiştirilir?
Kendi kararlarını kendisi alabilen, bu kararları uygulamak için uğraşan.
Düşüncelerini özgürce dile getiren. Bağımsız davranabilen. 'Annem, babam veya öğretmenim kızacak' diye misafirlikte uslu duran, sınıfta uslu duran çocuk, sorumluluk sahibi çocuk değildir, sadece kurallara uyan çocuktur.
Başkalarının haklarını gözeten.
Yaptığı veya başladığı işi sonuna kadar götüren. Misafir geldiği için veya başka geçerli nedenden dolayı derslerini bitiremeyen, bu yüzden sabah kalkıp çalışmasını tamamlayan çocuk, sorumluluk sahibidir.
Ortaya çıkan sonuçlara katlanan, zayıf aldığı için kendi yerine anne-babasını öğretmene gönderen, suçu hep başkalarına atan, "emeksiz yemek" isteyen çocuk sorumluluk sahibi değildir.
Başkalarının söylediği her şeye "evet" diyen ve sorgulamadan, düşünmeden yerine getiren çocuk sorumlu değil "robot çocuktur".
Sorumluluk sahibi çocuk dersi varsa mümkünse misafirliğe gitmez, mutlaka gitmesi gerekiyorsa kitap-defterini ve ödevlerini beraberinde götürür ve orada yapar.
Çocuklar Neden Sorumsuz Oluyor?
Çocuklarımızı şefkatimizle zehirliyoruz! Özellikle annelerin kendilerine verilmiş olan şefkat duygusunu iyi yönde kullanıp çocuğa birçok şey kazandıracak iken farkında olmadan yanlış yönde kullanması "şefkat zehirlenmesi"ne yol açıyor. Anne, odasını toplamayan, dersini yapmayan çocuğa hizmetkâr olur, onun yerine bu işleri kendi yaparsa kendine verilen şefkat duygusunu kötüye kullanmış olur.
'Hayır' Demesine İzin Verilmeyen Çocuklar Sorumsuz Oluyor!
Daha acıkmadan doyurmak, üşümediğini söylediği halde ısrarla giydirme, çocuk söylemeden tüm ihtiyaçlarını karşılamak sorumlu davranışların azalmasına sebep oluyor. İstek ve iradesi göz ardı edilen, karar vermesine izin verilmeyen, her zaman onun yerine karar verilen çocuklarda sorumluluk davranışı gelişmiyor.
Aşırı koruyucu davranan ailelerin çocuklarında, sorumlu davranış azalıyor.
Duygularını rahatça ifade etmesine izin verilmeyen "teyzesi, amcası, abisi o söyleyemez, isteyemez " şeklinde, annenin çocuğun yerine yaptığı konuşmalar çocukta kendini ifade etme, ortaya koyma isteğini geri çekiyor, sorumluluğu azaltıyor.
Ailenin Aşırı İyi Tutumu Çocuğu Daha da Sorumsuzlaştırıyor
Çocuğum üzülmesin, kırılmasın diye üzerine titrenen, hatalarının üstünü her fırsatta örtülmeye çalışılan, meyvesini, sütünü kendi alabilecekken ayağına kadar getirilen çocuklarda girişimcilik duygusu azalıyor. İşe başlama, iş bitirici olma özellikleri yavaş yavaş kayboluyor.
İsterseniz çocuklarınızı daha da sorumsuz yapmak isterseniz bir kaç ipucu veriyorum sizlere:
- Onun adına yalan söyleyemeye, yanlış davranışlarına mazeret üretmeye.
- Yaptığı hataların bedelini siz ödemeye, kabul edilmez davranışlarını hoş görmeye,
- "Bu sefer çok ciddiyim" sözünü sık sık kullanmaya devam edebilirsiniz.
Eğer bunlar sizin için geçerli değilse söz meclisten dışarı.
Eğer çocuğunuz sorumluluk sahibi ise işte size; Sorumluluk duygusunu köreltebileceğiniz altın sözler...
- "Amcana teşekkür et."
- "Aslında kıskanmıyorsun."
- "Yemek yemeyeceğim."
- "Çok dik kafalısın."
- "Küçücük çocuktan su istenir mi?"
- "Benim çocuğum zayıf not almaz."
- "Onun için doğru olanı yapıyoruz."
Çocuğumun Sorumluluk Duygusunu Nasıl Arttırabilirim?
- Çocuğa neyi, nasıl, ne zaman yapacağını anlatın.
- Çocuğa sorumluluk verirken yaşına ve fiziki durumuna dikkat edin.
- Anne baba olarak verdiğiniz sözlerin arkasında durarak örnek olun.
- Aşırı koruyucu davranmayın.
- Çocuğun hata yapabileceğini, hataların ona tecrübe kazandıracağını kabul edin.
- Yerine getirdiği işlerle ilgili onaylayın.
- Çocuklar bazen kuralları denemek ister. Onların bu deneyimlerinin sonuçlarına katlanmasına izin verin.
- Sorunlarını onun adına çözmeyin.
- Bazı tercihleri ve seçimleri kendisinin yapmasına izin verin.
- Görev dağılımı yaparken adaletli olun.