Türk Böbrek Vakfı (TBV) Ahmet Ermiş Diyaliz Merkezi Başhekimi ve TBV Memorial Hizmet Hastanesi Nefroloji Uzmanı Yrd. Doç. Dr. Bilal Görçin, idrar renginden bazı rahatsızlıkların tespit edilebildiğini belirtti.
Görçin, yaptığı yazılı açılamada, idrar renginin verdiği ipuçların, günlük yaşamda sağlığa ilişkin bazı kararlar almaya ve sağlıklı alışkanlıklar benimsemeye teşvik edebileceğini kaydetti.
Böbreklerin en önemli görevinin vücuttaki zehirli ve zararlı maddeleri kandan temizlemek olduğunu anlatan Görçin, teknolojinin ileri olmadığı dönemlerde son ürün olan idrara bakılarak böbrekler hakkında tanılar düşünüldüğünü vurguladı.
Bilal Görçin, eski hekimlerin idrar tahlili için "İdrara bakmak teleskop ile böbreğe bakmak gibidir." dediğini, idrarın renginden ve kokusundan çeşitli hastalıkları teşhis ettiklerini anlattı.
İdrar renginin gıdalarla veya ilaçlarla değişebileceğini, parlak sarı rengin normal ve B vitamini alanlarda görüldüğünü, koyu sarı idrarın da normal olarak sınıflandırıldığını dile getirdi.
Görçin, aşırı sıvı yüklenmesi veya böbreğe aşırı sıvı gelmesi durumunda su gibi idrar görülebildiğini belirterek, günde 4-8 litre sıvı alımıyla bol idrar yapılması durumu olan "psikolojik polidipsi" veya kişinin hiçbir hastalığı olmamasına rağmen günde 20-30 litre sıvı almasına bağlı olarak bol idrar yapması durumu olan "şekersiz şeker hastalığı" sorunu olanlarda da su gibi idrar görüldüğünü kaydetti.
Kan karışmasına bağlı pembe-kırmızı renkteki idrarda ise durumun ciddi olduğunu vurgulayan Görçin, aşırı pancar ve böğürtlen tüketimi ile bazı antibiyotiklerin de bu rengi oluşturabildiğini anlattı.
Havucun aşı tüketiminde idrarın renginin turuncu olduğunu belirten Görçin, şu bilgileri verdi:
"Turuncu renk, B kompleks vitaminleri veya bazı antibiyotiklerin kullanımından, bazı kan sulandırıcılardan ve kemoterapi ilaçlarından kaynaklanıyor da olabilir. Böyle bir besin tüketimi veya ilaç kullanımı yoksa sıvı alımının az olduğuna işaret eder. Mavi idrar rengi ise çok nadirdir. Mavi gıda boyası içeren gıdaların tüketildiğini veya oldukça nadir görülen bir genetik hastalığı düşündürür. Yeşil renkli idrar ise psodomonans bakterisinin sebep olduğu üriner enfeksiyonu akla getirir. Koyu kahverengi idrar, baklagillerin aşırı tüketimi, sıtma ilaçları, bazı antibiyotikler, sinameki gibi müshiller ve kas gevşetici ilaçların kullanımı gibi durumlarda ortaya çıkar. Koyu mor idrar ise genetik bir hastalık olan porfiri belirtisidir. Sinir sistemi ve cildi tutan bu hastalığın pek çok belirtisinden biri de koyu mor idrar rengidir. Bulanık kırmızı-pembemsi kirli renk ise en ciddi böbrek iltihaplarında görülür. Koyu bordo renkli idrar yine nefrit adı verilen böbrek iltihabının veya vaskülit adı verilen ciddi ilerleyici böbrek hastalığının belirtisi olabilir."
"Kanlı idrar acil durumu gösterir"
Görçin, kanlı idrar veya idrar kan karışmasının ise aciliyetle ilgilenilmesi gereken bir sorunun varlığını gösterdiğini ifade ederek, sıklıkla üriner sistemin herhangi bir bölgesindeki taş ve enfeksiyonlarda görüldüğünü, bu hastalıklarda idrar kanamasına azalıp çoğalan şiddetli ağrı veya idrar yaparken yanmanın eşlik ettiğini anlattı.
İdrarda gözle görülür ve tekrarlayan kan görülmesi ağrısızsa tümörün akla geldiğini vurgulayan Görçin, böbrek, mesane, prostat tümörlerinin ağrısız kanama yaptığını belirtti.
Bilal Görçin, idrarda köpük görülmesinin, böbrekler yoluyla protein kaçağının belirtisi olduğunu bildirerek, şeker ve tansiyon hastalarının, hastalıklarının ilerleyen dönemlerinde böbreklerinin etkilendiğini protein kaçağının başlamasıyla anlayabileceğini, idrarında köpük fark eden şeker veya hipertansiyon hastasının hekimine başvurması gerektiğini kaydetti.