Kadında cinsel ilişkiyi gerçekleştiren anatomik bölgeye vajen veya vajina adı verilir. Vajinismus cinsel ilişki sırasında kadının vajen kaslarını refleks olarak (istemsiz bir biçimde) kasması sonucunda cinsel birleşmenin hiç olamaması ya da çok zor gerçekleşmesi durumudur. Başka bir deyişle cinsel temas sırasında vajeni çevreleyen kasların kasılması neticesinde; tüm vücutta bir kasılma, endişe, korku, kaygı ve panik hali, kadının bacaklarını sıkıca kapatması ve elleriyle eşini kendi vücudundan uzaklaştırmasına yol açan, istemsiz bir şekilde yani kadının kontrolü dışındaki bilinçdışı vajinal kasılmalara vajinismus denir. Bu durum yalnızca cinsel ilişki sırasında değil, jinekolojik muayene sırasında ya da parmağın vajene sokulması gibi vajene herhangi bir girişim içeren her durumda ortaya çıkabilir. Bu durumda vajene herhangi bir şeyin girmesi mümkün değildir ve her türlü girişim çabası son derece rahatsız edici veya imkansızdır.
Vajinanın dış üçte bir kaslarında cinsel birleşmeyi engelleyecek bir biçimde, yineleyici ya da sürekli olarak istem dışı kasılma olmasıdır. Vajinadaki bu kasılma çoğu kadında cinsel birleşmeye ya da parmak, tampon gibi bir şeyin girmesine izin vermeyecek kadar kuvvetli iken çok az kadında zorlama ile giriş olabilir.Kadınların çoğunda cinsel birleşme denenmedikçe, istek, uyarılma hatta orgazm sorunu olmayabilir. Ancak cinsel birleşme fikri ya da küçük bir girişim bile kasılmaya neden olabilir. Vajinismus sorunu yaşayan çoğu kadında vajinanın kasılması yanında bacaklarda ve bedenin diğer bölgelerinde de kasılma olur. Eş, cinsel birleşme girişiminde bulunduğunda itme, korku ve panik duyguları ortaya çıkabilir. Vajinal kasılmalar öyle yoğun olur ki, penisin içeriye girmesi mümkün olmaz. Vajinismus ailesel bir problem olup, çiftin yani kadının ve erkeğin ortak sorunudur. Bu nedenle hiçbir taraf diğerini suçlamadan soruna yaklaşmalı ve anlayışlı bir yaklaşım tarzına sahip olunmalıdır. Vajinusmusun, vajinanın yapısıyla ilişkisi yoktur. Yani vajina darlığı diye bir kavram yoktur; vajina oldukça esnek bir yapıdır ve doğumda bir bebeğin başının çıkmasına izin verecek kadar genişleyebilir. Vajina ilişki sırasında penisin büyüklüğüne göre kendini hazırlama yeteneğine sahiptir. Cinsel birleşmenin durumuna bağlı olarak vajinanın dışa en yakın 1/3’lük kısmı oldukça gevşeyebilir ve genişleyebilir. Çoğu kadında Vajinismus cinsel yaşamın başından beri vardır ancak kadınlar cinsel birleşme denemesinde bulunmadıklarından durumun farkında olmazlar. Birçok kadın evlilik öncesinde nişanlılarıyla cinsel birleşme denemesinden bilinçsiz olarak kaçınırlar ve bunu ahlaki ya da dini nedenlere bağlarlar. Cinsel birleşme denemesi mümkün olduğunca ertelenmiştir. Evlendikten sonra da birçoğu yorgun olduğu ya da başının ağrıdığı gerekçesiyle birleşme denemesini erteler. Kadınların çoğunda ilk cinsel birleşme denemesinde korku ve kasılma ortaya çıkınca birkaç ay içinde cinsel birleşme denemeleri giderek seyrelir ve çift cinsel birleşme denemesinde bulunmaksızın cinselliği yaşama alışkanlığı geliştirebilir.
Vajinismus Yaşayan Kadınların Özellikleri
Vajinismusu olan kadınlar çoğunlukla çocuksu özellikler gösteren, cinsel açıdan tecrübesiz kişilerdir. Cinsel güvensizlikleri, korkuları ve çatışmaları nedeniyle kırılgandırlar.
Çözüm arayışı birçok vakada evlilikten sonraki 1 yıl içinde ortaya çıkarken, bazı olgularda 20 yılı geçebilir.
Çözüm arayışı çoğunlukla çocuk sahibi olmak isteğine ya da çevreden gelen “çocuk yapın” baskısına bağlıdır.
Yapılan birçok araştırmada vajinismuslu kadınların kurallara uyan, kızgınlığını dışa vuramayan, sürekli bir kabul ihtiyacı içinde olan, uyumlu ve çekingen oldukları saptanmıştır.
Bu kadınlar genellikle baskıcı ve otoriter olan babalarının tersi özellikler gösteren kişileri eş olarak seçme eğilimindedirler.
Ülkemizde ise cinsel yardım almak için başvuran kadınların % 50'si vajinismus nedeniyle başvurmaktadır.
Geleneksel aile yapılarının korunduğu, kızlık zarının kadının namusu olarak görüldüğü ülkemizde Vajinismus batılı toplumlara göre çok yüksek oranda görülmektedir.
Psikolojik olarak vajinismusun; vücudun içine ve dolayısıyla benliğin sınırlarına girilmesine karşı bir savunma olarak ortaya çıktığı düşünülmektedir. Vajinismuslu kadının bilinçdışı savunması; saldırgan ve tehdit olarak algıladığı erkek vücuduyla birleşmeyi reddetmektedir. Erkeğin saldırgan olarak algılanışına ek olarak cinselliğin kirli ve kötü bir şey olarak algılanması da birleşmeye karşı daha da fazla bir direnç gelişmesine yol açar. Vajinismusun nedenlerinde çocukluk çağından kalma korkular, suçluluk, ayıp, günah duyguları rol oynar. Korkular en çok, kadının simgesel olarak kendi beyninde aşırı olarak büyüttüğü bir penis yüzünden çok ağrı, acı, sancı çekme, parçalanma korkularıdır. Bu korkulara bazen gebe kalma korkuları da eşlik edebilir. Bunların yanında aşağıda sıralanan durumlar da vajinismusun gelişmesine yol açan nedenler arasında sayılabilir;
Vajinismusun Nedenleri
· Baskıcı, otoriter baba,
· Baba-kız ilişkisinde güçlükler,
· Zayıf, güçsüz anne,
· Cinselliği değersizleştiren/aşağılayan aile,
· Cinsel organlardan iğrenme veya hoşlanmama,
· Olumsuz dinsel şartlanma,
· Cinsel şiddet,
· Eşcinsel özdeşleşme,
· Yanlış bilgiler ve inanışlar,
· Kızlık zarını yitirme korkusu,
· Cinsel tabular, mitler, inanışlar,
· Pasif, bağımlı eş,
· Gebelik korkusu,
· Eksik ya da yanlış cinsel bilgi, cinsellik ve ilk cinsel deneyim konusunda yerleşmiş hatalı bilgi ve ön yargılar
· Erken travmatik yaşantılar, çocukluktan kalma korkular
· Aşırı katı bir toplum düzeni içinde yaşama, katı ahlak kuralları ve tabular, suçluluk, ayıp, günah gibi kavramların bilinç altına yerleşmesi; cinselliği aşağılayan, günah sayan, ayıplayan aile yapısı
· Eşler arasındaki iletişim biçimi
· Cinsel iletişim sorunları
· Performans kaygısı
· Kızlık zarını yitirme korkusu; yırtılma, parçalanma korkusu
· Otoriter baba
· Baba kız ilişkisindeki güçlükler
· Erken yaştan itibaren erkeklerin güvenilmez ve tehdit olarak algılanması
· Kadınların zayıf ve çaresiz, erkeklerin baskın olarak algılanması
· Cinsel ilişkinin kötü ve acı veren bir şey olduğu, ama erkeklerin bunu istediği ve kadınların buna katlanması gerektiği şeklindeki inancın erken yaştan itibaren yerleşmesi
Vajinismus Nasıl Gelişiyor?
Vajinismus bir savunma tepkisidir ve bilinçdışı savunma, saldırgan ve tehditkar olarak algılanan erkekle birleşmeyi reddetmektir.
Erkeğin saldırgan olarak algılanışına ek olarak cinselliğin kirli ve kötü bir şey olarak algılanmasıda birleşmeye karşı bir direnç gelişmesine zemin hazırlamaktadır.
Vajinismuslu kadınlar çocukluk ve gençlik yıllarında ailelerinin iyi kızları olarak uyum göstermiş kişilerdir.
Kurallara uyan, kızgınlığı dışa vurmayan sürekli bir kabul ihtiyacı içinde olan kadınlardır.
Vajinismuslu kadınlar ilişkiyi şiddet veya işgal edilme olarak gördüklerinden kasılmanın anlamı da şiddete karşı önlem almak demektir.
Birçok araştırmada gösterildiği gibi vajinismusluların çoğu ya gerçekten fiziksel şiddete maruz kalmış ya da şahit olmuş kimselerdir.
Malleson, vajinismuslu kadınların erken cinsel travma veya bedensel travmaları olduğunu iddia etmiştir.
O'Sullivan vajinismuslu kadınların çoğunun tehditkar ve agresif babayla büyüdüğünü ileri sürmüştür.
Silverstein'in incelediği 22 kişilik vajinismuslunun, neredeyse tümünün ahlaki ve cinsel olarak baskı uygulayan babalarının olduğu görülmüştür. Babalarının baskın ve tehditkar, annelerinin seksten hoşlanmayan, seksi görev gibi yapan kadınlar olduğu, anne-baba ilişkisinin de fiili şiddet, sık çatışma ile karakterize olduğu görülmektedir.
Vajinismuslu kadınların sıklıkla çeşitli fobileri olur veya olmuştur.
Bu kadınlar annelerini, kendisini ve çocuklarını koruyamayacak kadar etkisiz, çaresiz ve bağımlı olarak değerlendirir. Anneleri genellikle babalarının baskınlığına karşı mücadele vermiş fakat başarılı olamamıştır. İlişkide bulunmak bu tarzda algılanan zavallı anneyle özdeşleşmeyi ifade ettiğinden, ilişkiye girmemek en iyi savunma olarak algılanır.
Baba kız ilişkisinde ise bir yandan baskı ve kontrol varken diğer yandan koruyuculuk, sınırların belirsizliği ve özel bir yakınlık dikkati çekmektedir. Bu durum kız çocuğu için yakınlaşmayı daha da tehditkar bir hale getirmektedir. Dolayısıyla kapanma, kendini koruma, uzak durma, barikat kurma ve sınır koymak ile ilgili savunma ihtiyaçlarının bir ifadesidir. Vajinismus, korkulan acıya, beklenen şiddete ve sınırlarına girilmesine karşı kadını korur. Davranışlar bütünlüğünü ve bağımsızlığını koruma, devam ettirme isteğini gösterir.
Tüm bu nedenlerden dolayı Vajinismus yaşayan kadınlar, saldırgan, otoriter ve baskıcı olan babalarının tersi özellikleri olan erkekleri eş/sevgili seçme eğilimindedirler. Eşleri nazik, kibar görünürler. Vajinismuslu kadın ve eşi karşılıklı olarak birbirinin saldırganlığından ve birbirlerini kırmaktan korkarlar.
Vajinismus çok sıkıntılı bir problem olmasına rağmen, uzman bir yardım alındığında çözümü kolay olan bir problemdir. Ancak bu sorunun çözülebilir bir problem olduğunu ve bu problemi çözmek için çaba sarfetmek ve gayretli olmak gerektiğini unutmamak gerekir. Uzman ve vajinismus problemi olan çiftin tam bir iş birliği içinde olması ve verilen sorumlulukları ve ödevleri yapmaları durumunda vajinismusun çözülmesi çok daha kolay olur.
Vajinismus Türleri;
*Primer (Birincil) Vajinismus: Cinsel hayatın başlamasıyla birlikte ortaya çıkan ve bir kez bile cinsel ilişkinin gerçekleşememesi türündeki vajinismustur.
*Sekonder (İkincil) Vajinismus: Cinsel hayatın başlamasından itibaren sağlıklı şekilde ilişki mümkün iken yaşanmış bir cinsel travma sonrası (olaylı bir doğum, düşük, kürtaj, yanlış yapılan ve ağrılı bir jinekolojik muayene, taciz veya tecavüze maruz kalma gibi) oluşan vajinismus durumudur.