Anne karnında başlayan beyin gelişimi ömür boyu sürüyor. Düzenli ve sağlıklı beslenerek birçok hastalığın önüne geçilebildiği gibi beyni geliştirmek ve beslemek de mümkün olabiliyor. Uzun süren beslenme bozuklukları ise sinir sistemini olumsuz yönde etkiliyor. Memorial Şişli/Ataşehir Hastanesi Beyin, Sinir ve Omurilik Cerrahi Bölüm Başkanı Prof. Dr. İlhan Elmacı, beynin zinde kalmasına yardımcı olan gıdalar hakkında bilgi verdi.
FOLİK ASİT HAFIZAYI GÜÇLENDİRİYOR
Vücuttaki bütün hücreler gibi beyin hücreleri de besine ihtiyaç duyar. Kişilerin uzun süren beslenme bozuklukları, sinir sistemi üzerinde olumsuz etkiler bırakabilmektedir. Dengesiz ve yetersiz beslenme, beyindeki hücre sayısını ve sinir hücrelerinin gelişimini engelleyerek kalıcı hasarlara bile neden olabilmektedir. İnsanın beyin gelişimi anne karnında başlamaktadır. Annenin gebelik boyunca düzenli ve sağlıklı beslenmesi beyin gelişimi açısından önemli bir yer tutmaktadır. Özellikle anne adaylarının gebelik süresince folik asidi yeterli miktarda alması, bebek beyninin hafıza hücreleri için anahtar görevi görmektedir. Folik asit desteği yetişkinler için de önemlidir. Alzheimer ve bunama riskine karşı folik asit bakımından zengin fasulye, bezelye, ıspanak, şalgam, limon ve portakal gibi gıdalar tüketilmelidir.
KARBONHİDRATA DİKKAT!
Beynin enerji kaynağı glikoz yani şekerdir. Şeker düzeyinin beyinde azalması ya da artmasına bağlı olarak sorunlar yaşanabilmektedir. Glikozun elde edilebileceği karbonhidrat ve yağ tüketiminde dikkatli olunması gerekmektedir. Uzun süreli fazla şeker tüketiminin nörolojik sorunları ortaya çıkardığını unutmamak gerekmektedir. Unlu mamuller, baklagiller, patates, muz, elma, karbonhidrat bakımından zengin besinlerdir. Balık yağıyla birlikte bitkisel yağ tüketimi beyin sağlığı bakımından önemli bir yer tutmaktadır.
YETERLİ ÖLÇÜDE MUZ, YAĞSIZ SÜT VE YOĞURT TÜKETİN
Hafıza ve zeka gelişimi açısından B vitaminlerini içeren yiyecekler birinci sırada gelmektedir. B vitamini özellikle beyin ve sinir sisteminin sağlığını korumak açısından önem taşımaktadır. Eksikliğinde depresyon, kısa süreli hafıza kaybı, dikkat eksikliği, el ve ayaklarda yanma, iğnelenme, duyu kusuru, unutkanlık ve sinirlilik görülebilmektedir. Ayrıca B vitamini eksikliğinde, beyin ve beynin emirlerini uygulayan sinir sisteminde çeşitli derecede hasarlar oluşabilmektedir. Et, balık, yağsız süt, yoğurt, muz, yeşil yapraklı sebzeler ve kuru baklagillerde B vitamini bulunmaktadır.
UNUTKANLIK İÇİN BALIK YEMEYİ UNUTMAYIN
Omega 3 asidi bakımından zengin olan balık, beyin fonksiyonlarının daha düzgün çalışmasına yardımcı olmaktadır. Omega 3, beyin için daha fazla oksijen sağlayarak eski bilgileri hatırlamasını sağlamaktadır. Balık içerdiği protein ve amino asitlerle de, beyin tabakasının ihtiyacı olan sıvıyı karşılayarak hafızayı güçlendirmektedir. Balık yemek, ayrıca yoğun stres altında daha hızlı düşünmeye yardımcı olmaktadır.
YUMURTAYLA BEYNİNİZİ YENİLEYİN
Beynin iletim servisi olan nörotransmitterleri destekleyen kolin maddesi bir çeşit B vitaminidir. Kolin ayrıca yeni beyin hücresi üretiminde de fayda sağlamaktadır. Yapılan araştırmalar yumurtanın kolin açısından en zengin besin maddesi olduğunu ortaya koymaktadır. Yumurtanın yanında yer fıstığı, balık, yeşil yapraklı sebzeler, soya ve keten tohumu da kolin kaynakları arasındadır. Bunun yanı sıra yumurtada bulunan amino asitler, hücre fonksiyonu ile etkileşime geçerek zihinsel ve nörolojik bozuklukları önlemek için nörotransmitter dengesini korumaktadır.
BEYİN YAŞLANMASINI BADEMLE DURDURUN
E vitamini beyinde yaşlanmayla birlikte oluşabilecek gerilemeyi durdurmaktadır. E vitamini yönünden zengin olan badem, beyindeki yaşlanmaya yavaşlattığı gibi beyin gelişimi ve sağlığı için birçok elementi de içermektedir. Bademin yanı sıra ceviz, fındık, kaju, yer fıstığı, ay çekirdeği, susam, keten tohumu da beyin sağlığı açısından tüketilmesi gereken gıdalar arasındadır.
PROBLEMLERİ ÜZÜMLE ÇÖZÜN
Son yıllarda yapılan araştırmalar üzümün dopamin salgılamasını artırarak problem çözme yeteneğini geliştirdiğini ortaya koymaktadır. Bunun yanın da bor bakımından zengin olan üzüm, beyin sağlığı açısından tüketilmesi gereken besinlerin arasında yer almaktadır. Bor tüketiminin konsantrasyon ve hafızayı geliştirdiği de bilinmektedir. Üzümün yanı sıra elma ve fındıkta da bor bulunmaktadır.
HAFIZAYA YABAN MERSİNİ DOPİNGİ
Yaban mersini, çilek gibi bazı meyveler ve domates, havuç gibi sebzeler yüksek oranda antioksidan içermektedir. Beynin daha uzun süre sağlıklı kalmasını sağlayan antioksidan içerikli bu gıdaları tüketen yaşlı insanların kısa dönem hafızalarının geliştiği görülmektedir. Bunun yanında yaban mersininin sinir hücreleri ile etkileşime geçerek belleği geliştirdiği ve strese karşı beyni koruduğunu ortaya koyan çalışmalar da bulunmaktadır.
BUNLARDAN UZAK DURUN
Demir deposu olan yağsız kırmızı et beyin gelişimi için büyük yarar sağlarken süt, peynir, hindi, tavuk gibi gıdalar da tüketilmesi gerekmektedir. Beyin için sağlıklı gıdaların yanında uzak durulması gerekenler de bulunmaktadır. Bunlar şu şekilde sıralanmaktadır:
• Alkol
• İşlenmiş gıdalar
• Çok tuzlu besinler
• İşlenmiş proteinler
• Fazla miktarda kullanılan şeker