Gelişen teknolojiyle birlikte bilgisayar kullanımının giderek artması, işe bağlı bel veya boyun fıtığı gibi omurga sorunlarında belirgin artışa yol açtı. Öyle ki günümüzde bilgisayar kullananların yarısından fazlası omurgaya bağlı hastalıklardan yakınıyor. Oysa alınacak basit önlemlerle omurgayı sağlıklı tutmak mümkün! Omurga; vücudu dik tutan, destekleyen en önemli kolon görevini görüyor. Ayrıca esnek disk yapılarıyla vücudun istenildiği şekilde eğilip bükülmesine, harekete katılmasına da yardım ediyor. Ancak iş ortamında yapılan hatalar omurgaya uygunsuz yük binmesine neden oluyor. Üstelik gelişen teknoloji sonucu bilgisayar başında daha fazla zaman geçirmek, uygunsuz pozisyonda çalışmak, hareketsiz iş ile yaşam temposu nedeniyle bir yandan da kilo almak, omurgaya binen yükü daha da artırıyor. Bunların sonucunda da son yıllarda iş ortamına bağlı bel ve boyun sorunlarında belirgin bir artış görülüyor. Öyle ki bilgisayar kullananların yarısından fazlası omurgaya bağlı ağrı, tutulma, uyuşma, karıncalanma ve kramp gibi şikayetleri olduğunu belirtiyor. Aile Hastanesi Beyin ve Sinir Cerrahisi Uzmanı Dr. Murat Hamit Aytar, omurga sorunlarının "ağrı" anlamına geldiğini belirterek, "Bunun sonucunda da hastanın iş verimi düşüyor. Üstelik uzun süre masa ve bilgisayar başında çalışanlarda önce duruş bozukluğuna bağlı kas ağrıları ile kas spazmları görülürken, geç kalındığında ise bu sorun boyun ile bel fıtığına kadar ilerleyebiliyor. Hasta şiddetli ağrılar nedeniyle iş güç kaybı yaşayabiliyor, hatta işinden ayrılmak zorunda bile kalabiliyor." uyarısında bulunuyor.
Uygunsuz oturuş pozisyonu en önemli etken
Beyin ve Sinir Cerrahı uzmanı Dr. Murat Hamit Aytar, omurga sorunlarının genellikle uzun süre sabit bir pozisyonda ve uygunsuz pozisyonda çalışmaktan kaynaklandığına dikkat çekerek, "Ofis ortamında yapılan en önemli hata, uygunsuz oturuş pozisyonu almak. Özellikle sırtı desteksiz, dik pozisyon verilemeyen koltuk veya tabure kullanmak, sırtı desteklemeden boşlukta oturmak, klavyeyi ve monitörü uygunsuz yerde konumlandırmak bel ya da boyun omurgası üzerine yük bindirerek omurga sorunlarına neden oluyor." diyor.
Hangi hareketler omurga için riskli?
Uygunsuz; sırtı desteksiz, arkaya fazla esneyen koltuklarda oturmak,
Özellikle bilgisayar başında sırt desteksiz, iki büklüm veya öne kaymış biçimde uzun süre oturmak,
Gün boyu sürekli ayakta kalmak,
Çok ağır olsun ya da olmasın sürekli yük taşır pozisyonda olmak, desteksiz – ani yük kaldırmak.
Erken teşhis ile sorun birkaç günde geçiyor
Toplumun neredeyse yüzde 80'i iş yaşamının bir döneminde omurga sorunları çekiyor. Bu kadar büyük bir oran olmasına rağmen omurga kaynaklı ağrıların çoğu kısa süreli, geçici ağrılar oluyor. Bel ve boyun ağrıları genellikle birkaç gün ağrı kesici almakla, omurgayı zorlayan pozisyon, duruş veya zorlayıcı spor gibi etkenleri bertaraf etmekle, hatta kısa süreli istirahat ile tamamen ortadan kalkabiliyor. Dr. Murat Hamit Aytar bu tedavinin cevap vermediği, sorunun arttığı durumlarda ise fizik tedavi rehabilitasyon programları, omurgaya uygulanan lokal enjeksiyon tedavileri, yüksek dozda ilaç tedavileri ve mutlak yatak istirahatı gerektiğini belirtiyor.
Geç kalındığında tek çözüm ameliyat oluyor
Cerrahi tedaviye koruyucu tedavilerden fayda görülmediği, şikayetlerin geçmediği omurga sorunlarında son seçenek olarak başvurulduğunu belirten Dr. Murat Hamit Aytar, ancak geç teşhis veya yetersiz tedavi ya da omurilikte ciddi baskı gibi bazı durumlarda cerrahi tedavinin ilk seçenek, hatta acil seçenek olabileceği uyarısında bulunarak şunları söylüyor: "Boyundan kola vuran, belden bacağa vuran çok şiddetli, hiçbir tedavinin cevap vermediği ağrı, kol veya bacakta belirgin güç kaybı, refleks kaybı gibi sinirlerin ciddi sıkıştığını gösteren bulgular, idrar tutamama sorunu baş göstermesi hızla cerrahi tedavi yapılması gerektiğine işaret ediyor."
10 adımda bel ve boyun sağlığınızı koruyun
Beyin ve Sinir Cerrahı Uzmanı Dr. Murat Hamit Aytar, işyerinde omurga sağlığını korumanız için çok önemli, uygulaması ise bir o kadar basit önerilerde bulundu.
Sırtınızı daima dik tutun: İşyerinde iki büklüm, öne kaymış bir şekilde asla oturmayın. Boşlukta, sırt dayamadan oturmak omurgaya çok daha fazla yük bindiriyor. Sırtınızı dik ve ergonomik bir koltukta dayayarak oturmaya özen gösterin.
Bilgisayar ve klavyeyi doğru yere yerleştirin: Bilgisayarın mönitörü tam karşınızda olmalı. Göz seviyeniz bilgisayar ekranının üst-orta seviyesine gelmeli. Klavye de karşınızda konumlanmış halde ve dirsek seviyesinde bulunmalı.
Boynunuzu boşlukta bırakmayın: Boyun özellikle yorulduğu için boşlukta kalmamalı. Boynunuzun yorulmaması için sırtınızı, fırsat bulduğunuzda başınızı her zaman koltuğa yaslayın.
Ağır yükleri kontrolsüz kaldırmayın: Yerden veya masadan ağır bir yükü kontrolsüz biçimde kaldırmayın. Kaldırabileceğinizden fazla yükü yardımsız ve desteksiz asla almayın.
Her saat başı hareket edin: Koltukta çok uzun süre oturmayın. Her saat başı kısa süreliğine de olsa ayağa kalkın, esnetici egzersizler yapın veya dolaşın.
Ergonomik ayakkabılar giyin: Uzun süre ayakta kalıyorsanız, ayağınıza uygun ergonomik ayakkabı giyin. Omurgaya fazla yük binmesine neden olan çok yüksek topuklu ayakkabılardan kaçının.
Boyun ve bel egzersizleri yapın: İşyerinde yapabileceğiniz basit ve etkili boyun ile bel egzersizleri omurgayı korumada en etkili yöntemdir. Hekiminizden egzersiz listesi isteyin. Kontrollü, uzman rehberliğinde düzenli sporun sizin için en iyi koruma ve tedavi yöntemi olduğunu da unutmayın!
Çantanızdaki gereksiz yüklerden kurtulun: Her gün kullandığınız iş çantası ağır olmamalı. Çantayı hep aynı tarafta taşımamaya da dikkat edin.
'Kütletme' hareketi yapmayın: Halk arasında boynu ve beli "kütletme" diye tabir edilen anormal, zorlayıcı hareketleri asla yapmayın. Bu hareket kısa süreli rahatlatıyor gibi gelebilir. Ancak uzun vadede omurgayı yıpratan ve bozan kısır döngünün, eklem yüzeylerindeki ciddi aşınma ve bozulmaların nedeni olacaktır!
İdeal kilonuzda kalın: Omurganızın üzerine binen yükü azaltmak için ideal kiloda kalmaya, fazla kilolardan kurtulmaya özellikle dikkat edin.
Aile Hastanesi
Beyin ve Sinir Cerrahisi Uzmanı
Dr. Murat Hamit Aytar