Erkek, kısırlığının en önemli nedenlerinden biridir. Testislerden çıkan toplardamarların, bacaklardaki varislere benzer şekilde genişlemesi olan varikosel, spermlerin sayı ve hareket kabiliyeti azaltır.
Uzun süre ayakta durmak, ağır kaldırmak, testislerin aşırı sıcağa maruz kalması, çok sıcak suyla banyo yapmak, sık hamam ve saunaya girmek varikosel riskini artırmaktadır.
Memorial Antalya Hastanesi Üroloji Bölümü’nden Op. Dr. Murat Akand, varikosel ve kısırlık ilişkisini ve buna bağlı tedavi yöntemlerini anlattı.
Varikosel testislerdeki kanı boşaltan toplardamarların genişleyip varisleşmesidir. Varisleşmiş bu damarların içlerinde bulunan ve kan dolaşımının tek yöne doğru olmasını sağlayan kapakçıklar işlevlerini kaybettikleri için kirli kanın testislere doğru geri akmasına engel olamazlar. Bu durum testislerde ısı ve toksik madde artışına sonuçta da sperm üretiminde aksaklıklara neden olabilmektedir.
Varikosel, her iki testiste de görülebilir. Ancak anatomik komşulukları dolayısıyla sol testiste görülme oranı % 95, her iki testiste görülme oranı ise % 5 civarındadır. Bir taraftaki varikosel genellikle diğer testisi de etkilemektedir. Normal popülasyonda erkeklerin %10- 20’sinde, infertil erkeklerin ise % 60'ında varikosel vardır.
Her 6 erkekten 1’inde saptanan bu durum çoğu zaman hiçbir belirti vermez. Ancak bazen aşağıdaki belirtiler görülebilir:
• Testislerde ağrı
• Testislerde küçülme
• Testislerde dolgunluk hissi
• İnfertilite (kısırlık)
• Gözle görülebilen genişlemiş damarlar
• Ele gelen genişlemiş damarlar
Yapılan fizik muayene ve renkli doppler ultrason ile varikosel erken teşhis edildiğinde kısırlığa neden olmayabilir. Testis damarlarındaki genişleme olan varikosel ultrasonla değil, elle yapılan muayene sonucu tespit edilir ve gerekliyse ameliyat yapılır. Ameliyattan sonra beklenen olumlu sonucun alınması bir yılı bulabilir.
Varikosel hastalığının tedavisi, varisleşmiş damarların tümünün cerrahi olarak bağlanmasını içeren varikoselektomi ameliyatıdır. Varikoselektomi ameliyatı, klasik yöntem dışında mikrocerrahi ile de yapılabilmektedir.
Cerrahi mikroskop altında 5-10 kat büyütme ile varisleşmiş toplardamarlar daha iyi tespit edilmektedir. Ameliyatta dikkat edilmesi gereken sadece toplardamarların bağlanmasıdır. Bu damarların çok yakınında bulunan testis atardamarı ve kılcal lenf damarlarının bağlanmamasına dikkat edilmelidir. Mikrocerrahi yöntemi uygulanmadan bu damarlar bağlandığında, ileri dönemde testiste küçülme (atrofi) ve testis çevresinde su toplaması (hidrosel) görülebilir.