Hemoroid (basur, mayasıl),tedavi edilmediği takdirde günlük hayatı çekilmez hale getirebiliyor. Toplumda çok sık rastlanan bir hastalık olan hemoroid gebeliği zorlaştıran etmenlerin de başında geliyor.Gebelikte, özellikle bebeğin büyümesi ile rahmin karın içinde kapladığı hacim artışı bacaklardan gelen toplar damarların kan dolaşımını yavaşlamasına ve kanın göllenmesine neden olduğunu kaydeden Özel Hayat Hastanesi'nden Op. Dr. Servet Yetgin, "3. aydan sonra bu etki giderek artmaktadır. Bu etkiyle yüzeyel damarlar şişerek varis ve hemoroid ortaya çıkar. Yine bu dönemde artan progesteron hormonu damar etrafındaki düz kasları gevşeterek damarların kolayca şişmesine sebep olur" ifadelerini kullandı. Hamilelik döneminde büyüyen rahmin karın içinde bağırsaklara bası etkisi, artan östrojen hormonu nedeniyle bağırsak hareketlerinin yavaşlaması, kusma yoluyla kaybedilen sıvının artışı bulantı yüzünden bu sıvının yeterince yerine konamaması gibi faktörler biraraya geldiğinde kabızlık yaygın bir sorun olarak göze çarptığını söyleyen Dr. Yetgin,"Dışkı sert ve kalın çıkarıldığında hem makatta çatlaklara hem de hemoroidlerin şişmesine neden olur" dedi.
NE GİBİ ŞİKÂYETLERE YOL AÇIYOR?
Hemoroidin ilk belirtisinin genellikle dışkılama esnasında görülen taze kan olduğunu belirten Dr. Yetgin, şöyle devam etti: "Kan taze kırmızı renkte damla damla olabilir. Bazen durur. Bazen de her dışkılamada olmak üzere süreklilik arzeder. Kanama dışında makat bölgesinde dolgunluk hissi, tuvaletten sonra temizlik esnasında ele gelen şişlik, bunlara hemoroid memeleri diyoruz, dışkılamayla başlayan uzun süre devam eden ağrı diğer belirtileridir. Hemoroidlerin içinde kan akımı ileri derecede yavaşladığında bazen de damariçinde bir pıhtı oluşup damarın tümüyle tıkınmasına neden olabilir. Buna da trombozehemoroid denir. Gebelikte hemoroidlerden kan kaybı demir eksikliği anemisine yol açabilir."
HEMOROİDİ ÖNLEMEK MÜMKÜN MÜ?
Gebelikte hemoroidden korunmanın en önemli yolunun kabızlığın önlenmesi olduğunu belirten Dr. Yetgin, lifli-posalı, gıdalara ağırlık verilerek, su tüketimini, sebze-meyve tüketimini artırarak, rahat ve ıkınma olmadan dışkılama sağlanması gerektiğini aktardı. Bu yollarla sorun çözülemiyorsa hekim tavsiyesi ile uygun bir dışkı yumuşatıcının hamilelik sürecinde kullanılabileceğini söyleyen Dr. Yetgin, şu tavsiyelerde bulundu: "Tuvalette uzun süre oturmamalı, beklememeliyiz. Özellikle tuvalete girerken yanımıza gazete, dergi, telefon, tablet gibi zaman geçirici nesneler almak tuvalette uzun süre oturmayı beraberinde getirir. Bu da ıkınma ve bu bölge damarlarında şişmelere hemoroidlere yol açar.Acı, ekşi, baharat, turşu gibi dışkılama esnasında dışkıda daha fazla irritan madde atılmasına yol açan beslenme biçimlerinden uzak durmalıyız.Beyaz unla yapılmış ekmekler, makarna, pirinç ve tüm hamur işleri barsakları tembelleştirir. Bunları aşırı tüketmemeliyiz.Kabızlıkla kendi yöntemlerinizle başa çıkamıyorsak, anüs bölgesinde zaman zaman ve hafif şiddette de olsa yakınmalar olmaya başlamışsa hiç vakit kaybetmeden bir genel cerrah a başvurmalıyız.
NORMAL DOĞUMA ENGEL Mİ?
Dr. Yetgin, hastalardan en sık gelen 'Hemoroid normal doğuma engel midir' sorusuna ise şu yanıtı verdi: "Hamilelikte hemoroid normal doğuma engel teşkil etmemektedir. Nadiren de olsa prolabetromboze hemoroidi olan veya hemoroidle beraber dış genital bölgede dev varisler ortaya çıkmış hastalarda sezeryan tercih edilebilir."
TEDAVİ YÖNTEMLERİ NELER?
Gebelerin her ilacı kullanamadığını söyleyen Dr. Yetgin, bu durumda cerrahi tedavinin de çok zorunlu ve acil bir durum olmadıkça tercih edilmeyeceğini belirtti. Dr. Yetgin, gebelikte hemoroid tedavisi için ise önerilen yöntemleri şöyle sıraladı:
· Ilık su oturma banyoları; Anne adayının duş alınan sıcaklıkta bir suyu plastik bir küvete doldurup günde 2-3 defa 5 dakika süreyle bu su içerisinde oturması rahatlatacaktır. Suyun çok sıcak olması, içinde uzun süre oturulması gebeliğin son aylarında erken doğumu tetikleyebilir.
· Dışkıyı yumuşatan ilaçlar; kabızlığın önlenmesi, tuvalette uzun süre oturmadan, çok ıkınmadan, kaygan yumuşak bir dışkılama tedavinin ana unsurlarından birisidir. Unutulmamalı ki; ishal de kabızlık kadar hastanın durumunu kötüleştirir. Burada amaç yumuşak, kaygan ama şekilli bir dışkılama sağlamaktır asla ishal yapmak değildir.
· Ağrı kesiciler; hastaların önemli kısmında ciddi ölçüde ağrı vardır. Gebelikte parasetamol türevi ağrı kesiciler kullanılabilir.
CERRAHİ MÜDAHALE NE ZAMAN GEREKLİ?
Dr. Yetgin, gebeliğin bitiminden sonra hastaların önemli bir gurubunda hemoroid yakınmaları gerileyeceğini kaydederek, "Bu nedenle gebelikte hemoroid tedavisinde cerrahi tedaviyi nadiren tercih etmekteyiz. Bunun istisnaları ise kronikleşmiş makat çatlakları (anal fissür), ve trombozehemoroidlerdir. Bu iki klinik durumda da çok şiddetli- dayanılmaz ağrılar sözkonusu olup yukarıda anlatttığım tedavilerden olumlu bir sonuç alınamadığında cerrahi müdahale gerekebilir" dedi.