Gebelikte dengeli beslenme gebeliğin sağlıklı ilerlemesi ve bebeğin yeterli gelişebilmesi için çok önemli. Gebelikte yetersiz beslenme önemli problemlere yol açsa da dengesiz beslenme ve aşırı kilo alımı da bir o kadar sıkıntılı durum.
Bu noktada Kadın Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı ve Perinatoloji Yandal Uzmanı Doç. Dr. Ayşe Kırbaş, gebelikte vitamin ve mineral desteği nasıl olmalı, hangi besinler tercih edilmeli, hangilerinden uzak durulmalı konusunda bilgilendirmede bulundu.
Dengeli beslenme için gerekli 5 besin grubunu açıklayan Doç. Dr. Ayşe Kırbaş bunların sebze, meyve, tahıl, proteinli besinler, süt ürünleri grubu olduğunu söyledi. Kırbaş, dengeli beslenme için 5 grup besinden, kişiye uygun kaloriyi sağlayacak miktarda her gün alınması gerektiğini ifade etti.
KİMLER VİTAMİN DESTEĞİ ALMALI?
Medicana International Ankara Hastanesi Kadın Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı ve Perinatoloji Yandal Uzmanı, dengeli ve zengin beslendiğinden emin olunan gebelere multivitamin desteği verilmeyebileceğini ancak çoğul gebeliği olanlar, vegan veya vejetaryen diyet ile beslenenler, 20 yaş altındakiler, mide barsak hastalıkları veya ameliyatları sonrasında emilim bozukluğu bulunanlar, zayıflama amaçlı mide operasyonu geçirmiş olanlar, anoreksiya veya bulimia gibi yeme bozuklukları olan, madde bağımlılığı olan kadınlar da dahil olmak üzere yetersiz beslenme için risk altında olan bütün gebelerin vitamin desteği almalarını önerdi.
"FOLİK ASİT, DEMİR VE İYOT DESTEĞİ ÖNEMLİ"
Gebelikte folik asit, demir ve iyot desteği önemlini vurgulayan Doç. Dr. Kırbaş, "Folik asit hücrenin yapı taşlarının, kırmızı kan hücrelerinin ve özellikle de sinir sistemi dokularının oluşum ve gelişmesinde hayati bir role sahiptir ve gebe kalmayı planlayan kadınlarda dahil olmak üzere, tüm gebelere rutin olarak günlük 400-600 mcg folik asit desteği önerilmektedir. Daha önceki gebeliğinde nöral tüp defektli bebek doğurmuş kadınlara ise önerilen doz bunun 10 katı daha yüksek, yani günlük 4 gramdır. Marul, kuşkonmaz, brokoli, ıspanak, Brüksel lahanası gibi yeşil yapraklı sebzeler ile portakal, muz, nar, papaya, mango, kivi, avokado gibi meyveler, domates, vitaminle zenginleştirilmiş kahvaltı gevrekleri ve sığır karaciğeri folik asitten zengin gıdalardır" diye açıklamada bulundu.
Doç. Dr. Kırbaş tavsiyelerine şöyle devam etti:
"Gebelikte önemli olan bir diğer madde olan demirin günlük alınması gereken miktarı 27 mg'dır ve gebelikte kullanılması önerilen vitamin tabletlerin pek çoğunun içerisinde bulunur. Bu yüzden kansızlık tespit edilmeyen gebelere ek demir verilmesine gerek yoktur. C vitamini gıdalarla ve ilaç olarak verilen demirin emilmesini kolaylaştırırken çay, kahve, süt ve kalsiyum emilimi azaltır. Bu yüzden demir içeren ilaçlardan en iyi şekilde faydalanabilmek için C vitamini içeren gıdalarla, örneğin bir bardak portakal suyu ile beraber alınmalı, süt ve kalsiyum ilaçları ile aynı anda alınmamasına özen gösterilmelidir. Türkiye'de iyot eksikliği oldukça yaygındır. Gebe kadınlar için diyetle önerilen günlük iyot alımı 220 mikrogram ve emziren kadınlar için ise 290 mikrogramdır. Deniz ürünleri, yumurta, patates, süt, peynir ve yoğurt iyottan zengin besinlerdir. İyotlu sofra tuzu tüketen bir gebenin günde ortalama olarak 100-150 mcg iyot aldığı varsayılırsa, tüm gebelere günlük 100-150 mcg iyot desteği verilmesi önerilmektedir."
"D VİTAMİNİ EKSİKLİĞİ ÇOK YAYGIN"
Ülkemizde D vitamini eksikliğinin yaygın olduğunun altını çizen Doç. Dr. Kırbaş "Ülkemizde yapılan araştırmalar gebelerde D vitamini düzeyinin çok düşük değerlerde olduğunu göstermiştir. Bu nedenle Sağlık Bakanlığı 2011 yılından itibaren gebelere D vitamini destek programını başlatmış¸ ve günde bin 200 ünite D vitamini desteğini onaylamıştır. Burada önemli olan bir nokta D vitamininin vücutta depolandığıdır. İlaç olarak yüksek dozda alınırsa zehirlenmelere yol açabilir, özellikle gebelerde yüksek doz D vitamini bebeğe olumsuz etki edebilir. Bu yüzden önerilen dozda alınmasına dikkat etmek gerekir" ifadelerini kullandı.
KEMİK SAĞLIĞI İÇİN KALSİYUM
Kemik sağlığı için kalsiyumun önemini vurgulayan Doç. Dr. Kırbaş, "Gebelerde günlük yaklaşık 1.000 mg kalsiyum ihtiyacı vardır. 1 porsiyon yoğurt, süt veya peynir yaklaşık 300-400 mg kalsiyum içerir. Bu yüzden günlük kalsiyum alımı için süt ürünleri önemlidir. Bu ürünleri tüketemeyenler için gerekli takviyenin yapılması, gebelikte kemik erimesi ve yumuşamasının önüne geçecektir" dedi.
KILIÇBALIĞI, KRAL USKUMRU TÜKETİLMEMELİ
Bebeğin sağlıklı beyin ve göz gelişimi için omega 3 'ün önemli olduğunu vurgulayan Dr. Kırbaş, önemli bir noktada gebeleri uyardı. "Artan deniz kirliliği nedeniyle deniz ürünlerine cıva ve diğer tehlikeli organik kirleticiler bulaşmaktadır. Cıva, beyin ve sinir sistemi için çok yoğun hasar verici bir maddedir ve maalesef balık içindeki cıvanın miktarı pişirme ile azalmaz ve bağırsaklardan çok rahat emilerek dolaşıma geçer. Bu yüzden cıva birikiminin yüksek olduğu bilinen kılıçbalığı, kral uskumru gibi büyük balıklar gibi balıkların özellikle gebeler, emziren kadınlar ve küçük çocuklar tarafından tüketilmemesi önerilmektedir. Bunun yerine haftada 1- 2 porsiyon olmak üzere hamsi, mezgit, alabalık, ton balığı, karides, kalamar, deniz tarağı gibi deniz ürünlerin tüketimi tercih edilmelidir" önerilerinde bulundu.
HANGİ GIDALARDAN UZAK DURULMALI?
Şeker, katı yağlar ve fazla kafeinini mümkün olduğunca az tüketilmesi gerektiğini hatırlatan Doç. Dr. Ayşe Kırbaş "Kafein kahve haricinde çay, çikolata, enerji içecekleri ve sıcak kakaoda da bulunur. Gebelikte günlük 200 mg üstü kafein tüketimi önerilmemektedir. Alkolün güvenli dozu belli değildir, alkolün bebekte ciddi beyin hasarına yol açtığı bilindiği için gebelik boyunca hiç tüketilmemelidir. Bunun haricinde, anne karnındaki bebeğe bulaşma ihtimali olan birtakım enfeksiyonlardan korunabilmek için az pişmiş ve çiğ etler, çiğ süt tüketiminden kaçınılması gerekir" diye açıklamada bulundu.