Dünya genelinde kirli hava her yıl 7 milyon kişiyi öldürüyor ve bundan kaçış yokmuş gibi görünüyor. Sadece nefes almak her 10 kişiden 9'unu hastalık riskini, felç geçirme ihtimalini, solunum yolları enfeksiyonu ve akciğer kanseri olasılığını artırıyor. Mikroskobik düzeydeki kirli hava partikülleri her yerdeler ve bize zarar vermeye devam ediyorlar, özellikle de kapalı mekanlardayken.
ABD Çevre Koruma Kurumu'nun araştırmasına göre, kapalı mekanlardaki hava kirliliği sıklıkla dış mekanlardan 2 ila 5 kat daha fazla. Dünya genelinde hava filtreme teknolojisi düzenekleri satan Airlabs'ın baş bilim uzmanı Matthew S Johnson durumu "İç mekandaki havada dışarda ne kirlilik varsa o var, onun üzerine bir de içerideki yemek pişirmeyi, temizlik malzemelerinden ve yapı malzemelerinden yükselen gazları ekleyin." diyerek açıklıyor. Ancak, evinizdeki havanın kalitesini artırabilmek için yapabileceğiniz şeyler de var.
İşte evde kaliteli hava için yapabileceğiniz 5 şey;
1. Hava dolaşımını geliştirin
Hava dolaşımının istenen düzeyde olmaması, kirli maddelerin havada kalmasına ziin veriyor.
Hindistan'daki Enerji ve Kaynaklar Enstitüsü'nden R. Suresh "Alerjiniz yoksa ve aşırı bir hava durumu beklemiyorsanız, kapı ve pencerelerinizi günde en az 2-3 defa açın." diyor.
Alerjiniz varsa veya aşırı bir hava durumu bekleniyorsa, filtreli bir klima tavsiye ediliyor.
Yemek pişirirken ya da banyo yaparken aspiratör açmak zehirli partiküllerin atılmasını ve nemin azaltılmasını sağlayabilir.
2. Evinizi kapalı mekan bitkileriyle doldurun
Bu pahalı hava filtrelerine verecek paranız yok mu? Siz de evinizi bitkilerle şenlendirebilirsiniz.
Bazı bitkiler zehirli maddeleri havadan temizleyebiliyor ve R. Suresh "kapalı mekan kirliliğinde umut vaat eden, ekonomik bir çözüm gibi göründüklerini" söylüyor.
Bazı uzmanlar, bu teoriyi destekleyecek yeterli çalışma olmadığını söylüyor, ama en azından çiçekler moralinizi düzeltebilir.
Evde çiçek yetiştirmeye yeni başlayanlar için, kapalı mekanlarda yetiştirebilecekleri çiçek önerileri;
Başlıca faydası: Sentetik boya ya da halılardan havaya karışan "Uçucu Organik Maddeleri" (VOC) temizler.
R. Suresh, hangi bitkiyi yetiştirirseniz yetiştirin bir şeyi aklınızda tutmanız gerekiğini söylüyor;
"Kapalı mekanda yetişen bitkiler temizlediği hava kadar doğal davranır. Sağlıklı kalmaları gerekir, aksi takdirde havaya toksik maddeler salar hale gelebilirler."
3. Kokulardan 'yeşil' yöntemlerle kurtulun
Daha önce bahsettiğimiz zararlı VOC'leri biliyorsunuz. Bu kimyasallar yapay kokuları her kullandığınızda ortaya çıkıyor.
Bunlar havayla reaksiyona girip, potansiyel olarak tehlikeli bir kokteyl oluşturuyor.
Örneğin, çevre dostu olmayan temizlik malzemeleri havayla temas ettiklerinde ortaya kanserle ilişkilendirilen formaldehit çıkabiliyor.
Peki, ne yapabilirsiniz?
Kokusuz çamaşır deterjanlarına geçin ve deodorantlar, halı ve hava temizliyiciler gibi sprey kutularından uzak durun.
R. Suresh ise temiz bir hava için limon ve kabartma tozu tavsiye ediyor.
4. Kapalı mekanda sigarayı yasaklayın
Sigara ve tütün ürünleri içmenin kendisi bir sağlık riski ama kapalı mekanda içmek özellikle uzak durulması gereken bir şey.
Sigara dumanının birikmesi, özellikle hava dolaşımının zayıf olduğu yerlerde hava kalitesi üzerinde ciddi anlamda olumsuz etki yaratıyor
Pasif içicilik diğerlerinin de ağır hastalıklara yakalanma riskini artırabilir.
Evde sigara dumanına maruz kalan bebeklerin, ani bebek ölümü riskinin arttığı belirtiliyor.
5. Tüm alerjenlerden kurtulun
Polen partikülleri ve toz zerreleri, astım, saman nezlesi ya da alerjiniz varsa, hastalık riskini artırabilir.
Aşırı nem de, bağışıklık sistemi zayıf kişilerde akciğer enfeksiyonlarına yol açabilen havadaki mantar sporlarının büyümesini teşvik edebilir.
Uzmanlar aşağıdaki önlemlerin alınmasını tavsiye ediyor;