Romatizmal hastalıkların yalnızca yetişkinlere özgü bir hastalık olduğu bilinir. Oysa çocuklar da romatizma olabilir.
Çocuğunuzun eklemeleri sık sık ağrıyor, kas güçsüzlüğü şikayetleri var, ateşi sık sık çıkıyor, saçları dökülüyor ya da ağzında aft çıkıyorsa ‘romatizmadan’ şüphelenebilirsiniz ama sakın panik yapmayın. Kesin tanıyı doktorunuz koyacaktır. Memorial Antalya Hastanesi Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Bölümü’nden Uz. Dr. Aşkın Güra Nemlioğlu, çocuklarda görülen romatizma hastalığıyla ilgili merak edilen soruları yanıtladı.
3-12 yaşlarındaki çocukların kalça ve bacaklarında gece uykudan uyandırabilecek düzeyde ağrılar görülebilir. Çocuklarda kol ve bacaklarda hissedilen, daha çok akşamüstü ve geceleri ortaya çıkan, bazen uykudan uyandıran, çoğunlukla yarım saat veya bir kaç saat sürebilen geçici, dönemsel ağrılar olabilmektedir.
Ağrılar kramp şeklinde, derin, rahatsız edici bir tarzda hissedilir. Bacaklar, baldırlar, bacağın ön tarafı ağrının en çok hissedildiği bölgelerdir. Ağrılar, aşırı fiziksel aktivite ile artar, masaj ve dinlenmekle azalır.
Büyüme ağrıları genellikle gece olur ve çocuğu uykudan uyandıran ağrılardır Çocuğa ağrıyı göster dediğiniz zaman eklemini işaret etmez. Dizi ile ayak bileği arasında, bizim kaval kemiği dediğimiz kemiğin üzerindeki noktayı gösterir. Bu ağrılar genellikle ya ovuşturmaya ya da tek doz ağrı kesiciye hemen cevap verirler.
Erişkinlerdeki gibi iltihapsız ve iltihaplı romatizmalar vardır. İltihapsız olanlar 'ağrı sendromları' başlığı altında toplanır:
Büyüme Ağrıları: Özellikle 3-10 yaşlarında daha sıktır. Genellikle gece ortaya çıkan ağrılardır, sabah hiçbir şey olmamış gibi ağrısız uyanır. Gün boyunca da rahatlıkla koşar, oynar. Ağrı anne ya da babanın o bölgeye masaj yapmasından sonra rahatlar. İltihaplı romatizmalarda ise kesinlikle elletmez. Çocuğunuzun büyüme ağrısı olup olmadığını böylece ayırt edebilirsiniz.
Fibromiyalji: Yetişkinlerde görülmesine rağmen başta ergenlik çağındaki kızlar olmak üzere çocuklarda da giderek daha sık görülüyor. Çocuk, yaygın kas-iskelet ağrılarından ve yorgunluktan yakınır. Stresli dönemde yakınma artar ve okula devamını etkileyebilir.
Çok elastik bağ dokusu: Eklemleri çok elastik olan çocuklar vardır. Bunlar genellikle kızlardır. Avuçlarını eğilerek kolaylıkla yere bastırabilirler. Dirsekleri, el bilekleri, parmak eklemleri normalden daha fazla hareket edebilir. Bu çocuklarda da kol, bacak ağrıları olur. Gevşek bağ dokuları nedeniyle sık burkulmalar ortaya çıkar, nadiren eklemlerinde iltihapsız gelip geçici sıvı toplanabilir. Egzersizlerle bu dokuların güçlendirilmesi gerekir.
Psikojenik ağrılar: Bu çocukların genellikle 'her tarafları' ağrır. Fizik muayene ve laboratuvar testleri de normaldir. Fiziksel bir sorun olmadığı anlaşılınca çocuğa ve aileye durum anlatılmalı, gerekirse psikolojik destek verilebilir.
Omurga eğrilikleri: Özellikle hızlı büyüme dönemlerinde omurgada bazı eğrilikler ortaya çıkabilir. Çok şiddetli ağrı yapmadığı için geç fark edilebilir. Yana doğru olan eğriliklere “skolyoz”, arkaya doğru olanlara ise “kifoz” adı verilir
Osteonekroz: Çocuklarda sık görülen bir ağrı nedenidir. Doğumdan sonra bazı çocuklarda kemikleşmenin başladığı merkezlerde kan dolaşımı kaybolur ve ağrı ortaya çıkar. En sık diz altındaki kemiksi çıkıntıda, topukta, omurlarda ve kalçada görülür.
Çocuklarda, erişkinlerde görülen iltihaplı romatizmaların neredeyse hepsini görmek mümkün (romatoid artrit, sistemik lupus eritematosus, skleroderma, vaskülitler, behçet hastalığı gibi). En sık görülenler akut eklem romatizması (akut romatizmal ateş), jüvenil romatoid artrit ve Ailesel Akdeniz Ateşi'dir (FMF).