Cinsel ilişki sırasında yada sonrasında acı duyulması disparoni olarak adlandırılıyor. Erkekleri de etkileyebilmekle birlikte genellikle kadınlarda görülür.
Op. Dr. Mustafa Nuri Alihanoğlu
Kadın Hastalıkları ve Doğum
Disparonisi olan kadınlar sıklıkla vajina, klitoris ve labialarda (iç ve dış dudaklar) ağrı duyabilirler. Disparoni nedenleri çok olmakla beraber hemen hepsi tedavi edilebilir niteliktedir.
Nedenleri;
Lubrikantların (kayganlaştırıcı sıvının) yokluğuna bağlı olarak gelişen vajinal kuruluk Atrofik vajinit (sıklıkla menopoz sonrası kadınlarda görülen vajinal mukozanin incelmesi durumu),
Bazı ilaçların yan etkileri (örneğin antihistaminikler ya da tamoksifen),
Sentetik iç çamaşırları, spermisitler (gebeliği önleyici maddeler) ve vajinal yıkama materyallerine karşı oluşan allerjik durumlar,
Endometriozis (uterusun en iç tabakası olan endometriumun normal yeri dışında karın içinde, farklı yerlerde de bulunması ve büyümesi nedeniyle, başta kısırlık olmak üzere pelvik ağrı ve disparoni ile seyredebilen hastalık),
Vulvo–vajinal vestibülit (vajina ağzını çevreleyen alanın iltihabi hastalığı),
Vajinal bölgeyi etkileyen cilt hastalıkları,
Üriner sistem hastalıkları, vajinal mantar hastalıkları, cinsel yolla geçen hastalıklar, psikolojik travma (özellikle çocukluk yaşlarında olmakla birlikte ergenlikte de yaşanmış olan cinsel taciz veya benzeri ruhsal travmatik olaylar)
Disparonisi olan kadınlar vajina girişinde yüzeyel bir acı duymakla birlikte, penisin daha ileri girişlerinde daha derin acı duyabilirler. Bazı kadınlar genellikle bu acının verdiği korku ile ilişki sırasında, vajinal kasların, penisin içeri girmesine engel olacak kadar sıkı şekilde kasılmasıyla seyreden ve vajinismus denen klinik tabloya maruz kalabilirler.
Disparoninin teşhisi tipik olarak sizdeki belirtilere bağlıdır. Tıbbi ve seksüel hikayenizle birlikte jinekolojik muayenenin de yardımıyla doktorunuz bu şikayetlerinizin nedenini bulmaya çalışacaktır.
Acının, genital organlara dokunmakla mı yoksa erken ya da derin penetrasyonla mı oluğtuğunu ayırt etmek, nedeni bulmak için önemli bir anahtardır.
Doktorunuz acının yeri, süresi ve ilişki sonrasında ne kadar sürdüğünü de soracaktır.
Ayrıca şu sorular da doktorunuz tarafından sorulabilir;
Daha önceleri, seksüel hayatınızda hiç ağrılı bir cinsel ilişki deneyiminiz oldu mu? veya en başından beri tüm cinsel ilişki deneyimleriniz ağrılı mı idi? Hiç uygun bir kayganlaştırıcı kullandınız mı ve eğer kullandıysanız ağrıda azalma oldu mu ?
Seksüel hayatınızla ilgili bilgiler (özellikle cinsel yolla geçen hastalıklar konusunda riskli deneyimleriniz oldu mu?) Daha önce hiç cinsel tacize uğradınız mı? ya da bir şekilde cinsel organlarınız travmaya maruz kaldı mı? Eğer orta yaşlarda iseniz ve düzensiz adet sikluslarınız, sıcak basmaları ve ya vajinal kuruluk şikayetleriniz de varsa muhtemelen atrofik vajinit hastalığı olabilir.
Eğer yeni anne olmuşsanız ve bebeğinizi emziriyorsanız, emzirme olayı da vajinal kuruluk ve buna bağlı olarak disparoniye neden olabilir. Bu fizik muayene sırasında doktorunuz vajinanızı kuruluk, yangı ve özellikle mantar ve herpes başta olmak üzere enfeksiyonlar, genital siğiller ve varsa yara izleri açısından değerlendirecektir.
Ayrıca doktorunuz endometriozise ait olabilecek pelvik bir kitle ya da hassasiyet olup olmadığını anlamak için bimanuel muayene ile iç genital organları da değerlendirecektir. Ve eğer gerek görürse bu şikayetlerinizin artmasına neden olabilecek, cinsel taciz, travma ya da anksiyete gibi konular için başka bir uzmanla konsültasyona gidebilir.
Ne kadar beklenmeli? şikayetlerinizin süresi tamamen altta yatan nedene bağlıdır.
Eğer uygun olmayan bir lubrikant (kayganlaştırıcı) kullanımı nedeniyle oluşan bir vajinal kuruluk söz konusu ise daha uygun birini kullanmakla belirtiler hızla gerileyecektir.
Eğer vajinal kuruluğun nedeni atrofik vajinit ise bir ya da iki haftalık lokal vajinal bir östrojenli krem kullanımı ile düzelecektir.
Eğer bir üriner enfeksiyon ya da vajinal mantar hastalığı mevcutsa, bir haftalık bir antibiyotik tedavisi ile enfeksiyonla birlikte disparoni de yok olacaktır. Eğer cinsel yolla geçen bir hastalığa maruz kalmış olmanız nedeniyle dizparoni varsa bunun tedavisi de antibiyotik ile olacak ama muhtemelen biraz daha uzun sürecektir. Disparoninin nedeni liken planus veya liken skleroz gibi bir cilt hastalığı ise steroidli kremlerle tedavi uygulanacaktır ancak bu da uzun bir süre alabilir.
Eğer disparoni aylar hatta yıllar gibi uzun bir süreden beri varsa muhtemelen olaya psikolojik faktörler de eklenmiştir ve bu durumda belirtiler daha da artmadan uzun süreli bir terapiye ihtiyacınız olabilir.
Cinsel ilişkide duyduğunuz ilk ağrı sonrasında hemen doktora başvurmanız, cinsel ilişkinin ağrılı bir iş olduğu şeklindeki yanlış bir fikrin, saplantı olarak bilinç altında yer etmesine izin vermemek açısından önem taşımaktadır.
Disparoninin nedenlerinden bir çoğu ilaçlarla tedavi edilebilecek olan fiziksel durumlardır.Buna rağmen, uzun süredir disparonisi olanlar ya da cinsel taciz veya travma nedeniyle disparoni hatta vajinismus gelişmiş olan kadınlar daha uzun ve ayrıntılı takip ve tadaviye gereksinim duyabilirler. Ayrıca her hasta kendine özgüdür, hiç bir hasta diğerinin şikayetlerini tıpatıp taşımaz ve tedaviside farklılık gösterir.