Son 30 yıldır geliştirilen taş kırma cihazları sayesinde böbrek ve idrar yolları taşlarının büyük çoğunluğu cerrahi müdahale olmadan tedavi edilebilmektedir.
Taş oluşumuna yol açan sebepler nelerdir?
Yetersiz sıvı alınması
Genetik faktörler
Beslenme alışkanlıkları
İdrar yolu enfeksiyonu
Böbrekteki anatomik bozukluklar(Üreterosel, at nalı böbrek vs)
Bazı hastalıklar (Hiperparatroidizm,sarkoidoz, bağırsak rezeksiyonu, Crohn hastalığı v.s.)
Bazı ilaçlar
(Kalsiyum ve D vitamini içeren ilaçlar, aşırı C vitamini alınması(>4g/gün), triamteren, indinavir, sülfonamidler, asetozolamid )
Taş hastalarda ne tür şikayetler yapar?
Hastalarda hiçbir belirti vermeyebilir.
Ağrı : En sık görülen bulgudur. Kolik tarzındaki şiddetli ağrı idrar yolundaki gerilmeye bağlıdır. Yan ağrısı şeklinde başlar ve kasıklara yayılabilir.
Hematüri: İdrardan kan gelmesi gözle görülebilen tarzda ve mikroskopik şekilde olabilir. Hiçbir kanama bulgusu vermeyebilir.
Bulantı ve kusma
İdrarda yanma
İdrar yaparken zorlanma
Sık idrara çıkma
Ateş
Tanı koymada neler yapılabilir?
Tam idrar tahlili
Kan tahlili
Yatarak çekilen ilaçsız film
Ultrason
İlaçlı böbrek filmi (İVP)
İlaçsız çekilen tomografi tanıyı koymada yardımcı olan yöntemlerdir.
Tedavide neler yapılır?
Küçük boyutlu olan taşlar (6 mm’e kadar) genelde kendiliğinden düşer. Bazı taşlar idrar
yollarında takılıp böbrekte şişme yapabilir. Taşın boyutu, yeri ve idrar yolunda tıkanıklık yapıp yapmamasına göre tedavi şekli değişebilir.
Kendiliğinden düşebilecek boyutlu taşlarda ağrıyı geçirip bol sıvı alımı ile kendiliğinden düşmesi beklenir. Tıkanıklık yapabilecek taşlarda ve belirtileri ağrı kesicilerle geçmeyen hastalarda tıkanıklığın ortadan kaldırılması gerekir.
ESWL ( Şok dalgaları ile taş kırma yöntemi): Vücut dışından gönderilen şok dalgaları ile idrar yolundaki ve böbrekteki taşların kırılmasını sağlayan bir yöntemdir. Tedavide en sık kullanılan yöntemdir. Taşların büyük kısmı bu yöntemle tedavi edilebilir.
Endoskopi üreter taş tedavisi : İdrar kanalındaki taşlarda ESWL yönteminin uygulanamadığı veya etkili olmadığı durumlarda idrar yolundan ince çaplı sert veya yumuşak aletlerle girerek taşların kırılıp dışarı alındığı bir yöntemdir.
Perkütan Nefrolitotomi(PCNL) :ESWL yöntemi ile kırılamayan ve boyut olarak büyük taşlarda böbreğe dıştan endoskopik aletlerle küçük bir delik açıp taşların parçalanarak dışarı alındığı bir yöntemdir.
Açık Taş Cerrahi: Günümüzde en az kullanılan yöntemdir.