KadıköyŞifa Ataşehir Hastanesi Omurga Merkezi'nde sunulan lokal anestezi ile bel fıtığı ameliyatları sayesinde hastalar minimum girişimlerle, hızla eski sağlıklarına kavuşabiliyor. KadıköyŞifa Ataşehir Hastanesi Omurga Merkezi Direktörü Op. Dr. Hikmet Uluğ, bel fıtığı ve yeni ameliyat şekilleri hakkında en önemli soruları yanıtladı!
Omurga hastalıklarının görülme oranı nedir? Hangi yaş, cinsiyet, meslek gruplarında daha çok görülür?
Bel ağrıları tüm toplumların en büyük sorunlarından bir tanesidir. Tüm insanların %90'ı, hayatının bir döneminde kendisini kısa süreli de olsa çalışma yaşamından alıkoyacak bir bel ağrısıyla mutlaka karşılaşır. Tüm bel ağrılı hastaların %3 - 4'ünde girişim gerektiren bel fıtığı görülür.
Düzenli egzersiz yapmayanlar, aşırı kilolu olanlar, çalışma yaşamlarında ağır fizik yük altında çalışanlar, ailevi yatkınlığı olanlar ana risk gruplarını oluşturmaktadır.
En sık görülme yaşları 40 - 60 yaşlar arasıdır. 60 yaş sonrasında daha çok dejeneratif değişiklikler görülmekle birlikte, ileri yaşlarda uzak fıtıklaşma (ekstraforaminal herniasyon) denen, kanal dışı fıtıklaşmalar daha sıktır. Kanal dışına gelişen bu fıtıklaşmalar genellikle bir üst mesafenini sinirini etkileyerek hastalarda dayanılmaz ve geceleri uyutmayan, istirahate cevap vermeyen bacak ağrılarına neden olabilir.
Omurga hastalıklarının en önemli nedenleri nelerdir? Genetik midir?
Omurga hastalıkları tanım olarak geniş bir yelpazeyi kapsar. Omurgada en sık görülen hastalıklardan birisi bel fıtığıdır. Bel fıtığının ana nedenleri yukarıda sıralanmıştır. Bel fıtığı dışında omurga hastalıkları, doğuştan hastalıklar (skolyoz, kanal kapanma bozuklukları, omur kaymaları), tümörler ve enfeksiyonlar gibi ana gruplara ayrılabilir. Genetik geçişli bazı omurga hastalıkları da sözkonusudur (kanal kapanma bozuklukları gibi).
Hastalık (Bel fıtığı) hangi belirtilerle ortaya çıkar? Ne zaman bir uzmana başvurmalı?
Bel fıtıklarının büyük bölümü dejeneratif değişikliklere bağlı olarak ortaya çıkar. Dejeneratif değişiklikler sonuçta fıtıklaşmaya gitmekle birlikte belirtiler yavaş yavaş artarak ortaya çıkar. Başlangıçta yakınmalar gelip geçici künt bel ağrısı atakları biçimindedir. 1 - 2 günle 1 - 2 hafta süreli bu ağrı atakları aralıklarla birkaç yıl devam eder. Fıtıklaşma eğer halkaları tümüyle yırtar ve çekirdek dışarı çıkarsa aniden kalçada başlayan ve bacağa yayılan keskin ağrı biçiminde bulgular ortaya çıkar. Bu durumda hastalar bel ağrısından çok keskin bacak ağrısı hissederler. Bu durum muhtemelen halka bölümünün yırtılıp basınç etkisinden kurtulması ve basıncın sadece sinire yönelmesiyle ortaya çıkar. Ağrı fıtıklaşma tarafındaki kalçada, baldırda ve hatta ayak ve parmaklarda hissedilebilir.
Sinir basısı aynı zamanda bacakta sinirin yayılım alanında iğnelenme, karıncalanma ve uyuşmalara neden olabilir. Duyu bozukluklarının ortaya çıktığı hastalarda reflekslerde de yavaşlama görülür. Sinir basısının sonucu olarak sinirin idare ettiği kaslarda güçsüzlük ve duyusunu sağladığı alanlarda duyu bozuklukları ortaya çıkar.
Ender olarak da ortaya idrar ve gayta bozuklukları çıkar. İleri derecede büyük fıtıklar spinal kanal içini doldurarak mesane ve bağırsakları idare eden sinirlere bası yapabilirler. Bu bası nedeniyle belde başlayan ağrı her iki bacağa yayılır ve apış arasında hissizlik ya da karıncalanma gelişir. Bası nedeniyle idrar ve dışkılama kontrolü bozulur. Böylesi bir bozukluk acil bir duruma işaret eder.
Omurga hastalıklarının teşhisi için hangi uzmana başvurmalı?
Bel ağrısı ile tıbbın birçok dalı yakından ilgilenme ve değişik uygulamalar yapmaktadır. Bu dalların başlıcaları nöroşirürji, nöroloji, fizik tedavi ve rehabilitasyon, ortopedi ve algoloji (ağrı tedavisi) dallarıdır. Bunun dışında hekim denetiminde ya da hekimler tarafından uygulanan manuel terapiyi sayabiliriz. Bu kadar çok tıp dalının ilgilenmesi hastalar açısından yararlı olmakla birlikte aynı zamanda hastalarda büyük bir kafa karışıklığı da yaratmaktadır. Farklı uzmanlardan değişik öneriler alan hastalar ne yapacağını bilemez duruma düşmektedir. Bu nedenle hastaların gerek tanı gerekse tedavi açısından değişik uzmanları dolaşıp alınan bilgileri sentezlemeye çalışmak yerine, ilgili tüm dalların birarada işbirliği içinde hizmet verdiği, hastanın ortaklaşa değerlendirilip yapılacak uygulamalara ilgili tüm dalların katılımıyla karar verildiği omurga merkezlerine (spine center) başvurması en uygun yoldur.
Teşhis için hangi tetkikler uygulanır?
Tanı süreci yakınmalarınızın ayrıntılı bir öyküsünün alınması ve fizik muayene ile başlar. Hekiminiz size yakınmalarınızla ilgili sorular soracak ve sorununuzun günlük yaşamınızı nasıl etkilediğini öğrenmek isteyecektir.