Alerji normalde zararsız olan maddelere karşı anormal ve zararlı bir şekilde verilen bağışıklık sistemi yanıtlarıdır.
Kabaca anlatmak gerekirse vücuda giren bu değişik maddeyi vücut tanımamaktadır, bir "yabancı" ya da "düşman" olarak görmektedir, vücudun düşman olarak tanımladığı bu maddeye karşı verdiği cevaplar alerjik reaksiyon tablosunu oluşturmaktadır.
Kimi bünyeler alerjik reaksiyonlara karşı daha duyarlıdır. Alerjiler kalıtıma bağlıdır, yani kişi alerjik hastalık gelişimine neden olan bu özellikğini anne ve babasından geçen genlerle almaktadır. Kalıtım dışında çevre de alerji gelişiminde önemli rol oynamaktadır.
Bazı alerjik hastalıklar şunlardır;
Alerjik rinit
Alerjik konjunktivit
Astım (Bronşiyal astım)
Gıda alerjisi
İlaç alerjisi
Arı alerjisi
Atopik dermatit
Ürtiker ve anjioödem
Lateks alerjisi
Alerjik Rinit
Rinit, burun iç kısmını döşeyen ve mukoza adı verilen dokunun iltihabıdır. Rinitlerin yarısı alerjiye bağlıdır, ve rinit aslında nezle diye bildiğimiz tanıdık bir kelimedir. Özellikle bahar aylarında polenlerin artışıyla rinit daha da fazla kişiyi etkiler.
Solunumla burun mukozasına giren alllerjenler, burada bir dizi reaksiyona neden olur ve alerjiden sorumlu olan başta histamin* olmak üzere bazı maddelerin salınmasına neden olur.
Sonuç olarak mukoza damarları genişler, ödem oluşur salgıların da artmasıyla, alerji tablosu oluşur, bunlar burun akıntısı/tıkanıklığı, hapşırma, burun kaşıntısı, koku almada azalma, gözlerde yanma, sulanma, kızarıklık gibi belirtilerdir.
Alerjik Konjunktivit
Konjunktiva, göz kapağı içerisini kaplayan mukoza tabakasıdır. Konjunktivit ise bu tabakanın enfeksiyonudur (iltihabıdır). Bu enfeksiyon virüs, bakteri kaynaklı olabileceği gibi, göze yabancı cisim girmesinden ya da daha da sık olarak alerjik bir nedenden kaynaklanabilir. Gözlerde kızarıklık, yanma, batma, şişlik ve gözyaşı salgısının artması gibi şikayetlere neden olabilir. Genelde alerjik rinitle birlikte seyreder.
Astım (Bronşiyal astım)
Astım, bronş olarak adlandırılmış olan havayollarının kronik inflamasyonu (yangısı, iltihabı) ile seyreden nefes darlığı, hışırtılı solunum ve öksürükle karakterize bir hastalıktır. Bronşların iç yüzünü kaplayan mukoza tabakasının iltihaplanması, havayollarını her türlü uyarana karşı hassas hale getirir. Bu uyaranlar sigara dumanı, enfeksiyonlar, iyi ya da kötü kokular olabilir. Sonuçta havayollarını saran kaslar kasılır, salgı bezleri aşırı salgı yapar, havayolları daralır, astım tablosu ortaya çıkar.
Gıda Alerjisi
Gıda yaşam için elzemdir. Batılı ülkelerde ortalama bir insan yaşamı boyunca yaklaşık 2-3 ton kadar gıda tüketir. Bu yüzden gıda alerjisi gibi gıdalarla oluşacak rahatsızlıkların da sık görülmesi sürpriz olmamalıdır. Gıda ile ortaya çıkan alerjilerde, deri, mide barsak sistemi ve solunum sistemine ait bulgular ortaya çıkabilir. Gıda alerjisine sebep olan besinler çok çeşitli olabilmekle beraber sıklıkla şöyledir;
Çocuklarda; süt, yumurta, yer fıstığı, buğday, soya, fındık, ceviz.
Yetişkinlerde; yerfıstığı, fındık, ceviz, balık, deniz kabukluları.
Alerji Testleri
Alerji varlığını ortaya koyan testlerdir, yani mevcut hastalığın alerjik bir nedeni varsa bunu belirleyen testlerdir.
1- Prick testi: En çok uygulanan, hastaya ağrı, acı vermeyen, pratik bir testtir. Genelde kolun iç kısmına ince bir çizik atılır, buraya allerjen damlatılır ve deri cevapları değerlendirilir.
2- İntradermal test: Bu yöntemde allerjenin küçük bir miktarı derinin biraz altına enjekte edilerek deri cevapları değerlendirilir.
3- Yama tesi (Patch testi): Kontakt dermatit (temas dermatiti) olan hastalarda, egzamaya neden olan allerjeni tespit etmek için yapılır. Test edilecek olan madde 48-72 saat boyunca hekim tarafından uygun görülmüş yerde deriyle temas halinde tutulur. Bu süre sonunda sonuçlar incelenir.
4- Kanda yapılan testler: Deri test sonuçları çelişkili çıktığında ya da başka nedenlerle diğer testler uygulanamadığında kan örneği alınarak yapılır. Kan aç karnına alınmalıdır.