Kalp zarı iltihabı nedir?
Şiddetli göğüs ağrısı genellikle kalp krizini getirse de kalp zarı iltihabı ( perikardit) da aynı belirtilere yol açmaktadır. Çoğu kişi, göğsünün ortasında şiddetli bir ağrı duyduğunda, kalp krizi geçirdiğini sanır. Oysa bazen, ağrıya yol açan durum kalp zarı iltihabıdır. Kalp zarı iltihabı, kalbi saran ve bağ dokusundan oluşan zarın iltihabıdır. Çeşitli nedenlere bağlı olabilir ama genellikle nedeni virüslerdir.
Kalp zarı içinde, iltihap nedeniyle sıvı birikmesi de olasıdır. Bu durum belirti vermeyebilir, ama göğüs filminde görülür. Vakaların küçük bir bölümünde, kalp zarı kesesinde biriken sıvı, yaptığı basınçla kalbin düzenli çalışmasını engeller. İltihabın sorun yaratabildiği bir başka durum da tüberküloz (verem) gibi bir iltihap nedeniyle zarın kalınlaşıp kalbin hareketlerini kısıtlayarak kalp yetmezliğine yol açmasıdır.
Kalp zarı iltihabının nedenleri nelerdir?
Kalp zarı iltihabı, bütünüyle sağlıklı insanlarda ansızın ortaya çıkabilir. Nedeni genellikle virüslerdir. Akut kalp zarı iltihabı belirtileri kalp krizi belirtilerine çok benzer ve başlangıçta EKG ile bile ayırt edilmesi güç olabilir. Kalp zarı iltihabının kalp krizi sonucunda oluşan iki türünün olması, durumu daha da karmaşıklaştırır. Birincisi kalp kasının ölümüne bağlı olup iltihap, yani bedenin ölü dokuyu uzaklaştırma çabasıdır. İkincisi daha ender görülür ve "Dressler sendromu" diye bilinir. Kalp krizinden bir hafta sonra ortaya çıkar. Bedenin savunma sisteminin anormal bir tepkisidir, kalp dokusuna karşı antikor yapılır.
Kalp zarında bazen kanser de görülür. Ancak kanser, genellikle kalp zarının kendisinden kaynaklanmaz, başka yerlerden, özellikle akciğerlerden yayılır. Kalp zarı içinde fazla miktarda sıvı toplanmasına neden olarak, kalp hareketlerini kısıtlar ve kalp yetmezliği (kalp tamponadı) yapar. Bu durum, kalp zarı tüberküloz nedeniyle kalınlaştığı zaman da ortaya çıkabilir. İleri derecede böbrek yetmezliği ve "sistemik lupus eritamatosus" adı verilen hastalıkta da kalp zarı iltihabı oluşabilir. Bu hastalıkta, bağışıklık sistemindeki aksama nedeniyle bedenin çeşitli yerlerinde yaygın iltihaplar olur.
Kalp zarı iltihabının belirtileri nelerdir?
Kalp zarı iltihabı genellikle göğüs ortasında ağrıya yol açar ama göğüs anjini ile kalp krizi ağrısında olduğu gibi omuzlara ve kollara yayılmaz. Bazen hareket edince, sözgelimi öne doğru eğilince ağrı artar; bazen de solunum sırasında akciğerlerin hareketi ağrıya neden olur. Kalp zarı iltihabı tanısı çoğu vakada EKG ile konabilir. Kalp zarında sıvı birikirse göğüs röntgeninde kalp daha büyük görünür. Ekokardiyografi ile (bu yöntemde kalbi görmek için ultrason - ses dalgaları - kullanılır) dokularda sıvı birikimi olup olmadığını görmek de olanaklıdır.
Kalp zarı iltihabının tedavisi nedir?
Kalp zarı kesesinde sıvı birikmesi (kalp tamponadı) sonucunda kalp yetmezliği ortaya çıkabilir. Kalp yetmezliği ciddi bir durumdur ve kalp üstündeki basıncın zaman geçirilmeden kaldırılması gerekir. Genellikle göğüs duvarından kalp zarı içine sokulan bir iğneyle sıvı boşaltılır. Kalbin çalışması, kalınlaşmış kalp zarı nedeniyle kısıtlanıyorsa, ameliyat gerekli olur. Ağrıyı kesmenin ve tedavinin en iyi yolu, aspirin gibi ilaçlardır. Dressler sendromunda bu ilaçlar yeterli olmayabilir ve iltihabı azaltmak için steroid ilaçlara gerek duyulur.
Sistemik lupus eritamatosus ve böbrek yetmezliği gibi hastalıklarda iltihap olmasına karşın ağrı olmayabilir, bu nedenle tedavi gerekmez. Kalp zarı iltihabının nedeni virüslerse sonuç gerçekten çok iyidir. Kalp krizini izleyen kalp zarı iltihapları, hastanın genel durumunu kalp krizinin kendisinden daha fazla bozmaz. Tüberküloz vakalarında kalınlaşan kalp zarının ameliyatla alınması ciddi bir girişimdir ama bunun da sonucu çok başarılıdır.
Op. Dr. Oğuz Yılmaz
Memorial Hastanesi Kalp ve Damar Cerrahisi Uzmanı
Bilgi ve randevu için 444 7 888