Vücut tarafından yapılamayan vitaminler gıdalardan alınabilir. Ancak alınan besinlerde bulunmadığı takdirde ise metabolizmada bozukluklara yol açabilir.
Memorial Antalya Hastanesi Dahiliye Bölümü'nden Uz. Dr. Kemal Kundakçı yeterli vitamin almanın en iyi yolunun sağlıklı ve dengeli beslenmeyle, farklı gıdaları tüketmek olduğuna dikkat çekerek, vitamin kullanımı hakkında bilgi verdi.
GEREKLİ VİTAMİN DENGELİ BESLENME İLE SAĞLANABİLİR
Dengeli beslenme ile vücudun vitamin ve mineral ihtiyacı doğal besinlerden yeteri kadar sağlanabilir. Vitaminler ayrıca vücudun karbonhidrat, yağ ve proteini kullanmasına yardımcı olurlar. Vücutta yakılmazlar. Yani vitaminlerden doğrudan enerji (kalori) alınmaz. Vücut, her vitaminden gerekli olan miktarın kan dolaşımında sürekli mevcut olmasını sağlar. Bununla birlikte bebekler, gebeler, yaşlılar, sigara içenler, uzun süreli ilaç kullananlar, vejetaryenler, zayıflama diyeti uygulayanlar, sürekli öğün atlayanlar, kronik hastalığı olup devamlı ilaç kullananlar, menopozdaki kadınlar ile şeker hastalığı olanların doktor kontrolünde vitamin desteği almaları gerekir.
YAĞDA ERİYEN VE SUDA ERİYEN VİTAMİNLER
Suda çözünen vitaminlerin fazlası vücut sıvıları ile atılırken, yağda çözünen vitaminlerin fazlası ise yağ dokusunda depolanır. A,D,E,K vitaminleri yağda erirken ve C vitamini, B vitaminleri, biyotin, folik asit (folacin) suda erir. Depolandıkları için yağda çözünen vitaminlerin aşırı dozu zararlı olabilir. Özellikle vitamin A ve D'nin tüketiminde dikkatli olmak gerekir. Yağda çözünen vitaminler hakkında önemli bilgiler şu şekilde sıralanabilir.
A Vitamini
Göz sağlığı için çok önemlidir. E vitaminiyle birlikte alınırsa daha etkili olur. Yumurta, avokado, karaciğer, süt, havuç, yeşil renkli sebzeler, ceviz, balık yağı şeftali portakal kuru kayısı gibi besinlerde vardır. A vitamininin fazlası zararlıdır. Özellikle gebe kalmayı planlayanlarla gebelerin, A vitamini içeren ilaçlardan ve yiyeceklerden uzak durması önerilmektedir. Gebelikte düşük ve anormallik yapma riski vardır.
D Vitamini
Provitamin şeklinde alınan D vitamini deri altında UVA ışınları ile aktifleşir. D vitamini kalsiyum ve potasyumun emilmesini ve kemiklerde depo edilmesini sağlar. D vitamini eksikliğinde çocuklarda raşitizm, yetişkinlerde kemik erimesi görülebilir. Fazlası kireçlenmeye neden olur. En önemli kaynak güneş ışınıdır. Ayrıca karaciğer, balık, yumurta, tereyağı, peynir ve mantarda bulunur. Her çocuğun yaşamının ilk yılında alması gereken, büyüme ve gelişim için gerekli en önemli vitaminlerden biridir
E Vitamini
Çocukların büyümesi için E vitamini gereklidir. E vitamini yaralarının iyileşmesi için de gereklidir. E vitamini; sinir sisteminin, kasların, hipofiz gibi endokrin bezlerin ve üreme organlarının fonksiyonları için öneme sahiptir. E vitamini, biyolojik bir antidoksidan olup, atardamar hastalıklarının ve kanserin önlenmesi için gerekli olan bir antioksidandır. Bitkisel ve sıvı yağlarda, kırmızı et, karaciğer, tahıl, tahıl ürünlerinde bulunan E vitamini eksikliğinde kaslar gelişemez.
K Vitamini
K vitamini, yeşil sebze, çay ve ciğerde bulunan ve kan pıhtılaşmasında önemli bir yeri olan vitamindir. Yokluğunda kan ile ilgili belirtiler ortaya çıkar. Normal olarak bağırsaklarda bulunan bakteriler tarafından sentezlenir. Yetersizliğinde pıhtılaşmada sorunlar ve aşırı kanama ortaya çıkar. Vücudumuzdaki bakteriler tarafından da üretilir. Vücudumuzu hastalıklardan korur. Yaraların iyileşmesi için K vitamini gereklidir.
VİTAMİN EKSİKLİĞİ MUTLAKA GİDERİLMELİ
Vitamin eksikliğinde sağlık sorunları yavaş yavaş ortaya çıkar. Zaman içinde yorgunluk halsizlik ve başka şikayetler belirir. Bir sonraki aşamada bedensel rahatsızlıklar görülebilir. Vitamin eksikliği giderilmez ise ölümle sonuçlanabilecek ciddi rahatsızlıklar görülebilir.