Anadolu Saglık Merkezi'nden Nöroloji Uzmanları B12 vitamini eksikligi ile ilgili bilgi verdi.
B12 vitamini tam olarak nedir?
Kobalamin olarak da adlandırılan B12 vitamini sadece dogada bulunan bazı bakteriler tarafından üretilir. Barsak bakterileri tarafından kalın barsakta üretilebilmesine ragmen B12 vitamini ince barsaklardan emilebildigi için vücuda bu yolla pek yarar saglamaz. Bu nedenle insanlar kobalamini sadece diyetle alırlar.
Yiyeceklerdeki B12 vitamini yüksek ısıda pisirmelere dayanıklıdır. Hayvansal proteinler, vejeteryan olmayanlar için baslıca B12 vitamini kaynaklarıdır. Karaciger, dalak, böbrek gibi kırmızı et kaynakları B12 vitamininden yana çok zengindir (100 gramlarında 10 mikrogramdanfazla).
Balık, hayvan kası, süt ürünleri ve yumurta sarısı 1-10 mikrogram/100 gr kobalamin içerirler. Katı vejeteryanlarda B12 vitamini eksikligine sıkça rastlanır. Önerilen günlük miktar erkeklerde ve
gebe olmayan kadınlarda 2,4 mikrogram, gebelerde 2,6 mikrogram, emziren kadınlarda 2,8 mikrogram ve 9-18 yas arası çocuklarda 1,5-2 mikrogramdır. B12 vitamini dokularda depolanır.
Eriskinde vücuttaki ortalama total miktarı 2-5 mg’dır ve bunun yaklasık 1 mg’ı karacigerde depolanır. Hergün ortalama total miktarın %0,1’i kaybedilir. Bu vitaminin alımının aniden kesilmesi
halinde B12 vitamin depolarının tükenmesi 3-4 yıllık bir zamanı alır. Fakat B12 vitamin eksikliginin gelismesi daha uzun sürebilir.
B12 Vitamini besinlerle alındıgında proteinlerle baglı haldedir. Midedeki yüksek asitli ortam proteinlerden ayrılmasını saglar. Serbest kalan vitamin, midedeki özel bazı hücreler tarafından
salgılanan B12 vitamini baglayıcı proteine baglanır ve bu sekilde ince barsaga dogru tasınır.
B12 vitaminini vücudumuzdaki islevleri nelerdir?
B12 vitamini vücutta hücresel düzeydeki islevlerde kullanılır. Bunlardan en önemlisi methionin sentezindeki rolüdür. Zira methionin vücut ana yapısını olusturan birçok bilesigin ve DNA’nın
yapımında çok önemli rolü olan bir proteindir.
B12 vitamini eksikligi nasıl meydana gelir?
Kobalamin eksikliginin nedenleri beslenme tarzıyla iliskili durumlar (katı vejetaryanlarda), mide asit ortamının istenen düzeyde olmasını engelleyen mide hastalıkları, midenin B12 vitaminini baglayan,
protein üreten hücrelerinin kaybıyla meydana gelen durumlar (gastrit, pernisiyöz anemi, büyük mide operasyonları gibi), ince barsaktan emilimi engelleyen durumlar (pankreas enzimlerinin yetersiz
salgılanması, barsaktan besin geçisini duraklatan durumlar, barsak parazitleri gibi), kanda B12 vitamini tasınmasıyla ilgili bozukluklar olarak sınıflanabilir.
B12 vitamini eksikligi ne gibi sonuçlara yol açar?
B12 vitamini eksikliginde vücutta özellikle kan hücrelerinin yapısında degisiklikler olusur. DNA yapısındaki bozulma nedeniyle hücre çekirdeklerinde asırı büyümeler olur. Kan hücrelerinin sayı ve
fonksiyonlarında degisikler olusur. Sinir sisteminde ise sinirlerin üzerini kaplayan myelin denen maddenin yapımında bozukluga yol açar.
Vücudumuzda B12 vitaminin eksik oldugunu hangi belirtilerden anlarız?
B12 vitaminin eksikliginde çogu hastada görülen ilk belirtiler el ve ayaklarda uyusmalardır. Halsizlik ve yürümede dengesizlik de sık sikayetlerdendir.
Beyindeki etkilenme düzeyine göre zihinsel yavaslama, depresyon, konfüzyon, halüsinasyon, psikiyatrik bozukluklar ortaya çıkabilir. Omuriliktutulumu ile ayakta durma dengesinde bozulmalar olusabilir. Bacaklarda ilerleyici güç kaybı, görmebozuklukları vs. seklinde çesitli belirtiler ortaya çıkabilir.
B12 vitamini eksikligine baglı olarak olusan ilerleyici unutkanlık, denge ve yürüme bozuklugu, idrar ve dıskı tutamama , kol ve bacaklarda güçsüzlük ve uyusmalar ile göz siniri tutulumuyla giden nörolojik tablo “subakut kombine dejenerasyon” olarak adlandırılır.
Bu tablo, omurilik soganında B12 vitamin eksikligine baglı olarak gelisen ve eksiklik yerine konmazsa ilerleyici olabilen bir durumdur.
B12 vitaminin alımıyla kisinin kendini psikolojik açıdan daha iyi hissettigi iddiaları dogru mu?
B12 vitamini eksikligi saptanan ve belirtileri çok ileri düzeyde olmayan hastalarda tedaviyle birlikte vücuttaki bozukluklarda düzelmeyle birlikte iyilik hali olabilir veya belirtiler tamamen kaybolabilir.
Ancak herhangi bir eksiklik olmadıgı halde igne yapılması sonrası hissedilen iyilik halinin fizyolojik temelinin olmama olasılıgı yüksektir.
Anadolu Sağlık Merkezi