Sağlıklı yaşam için düzenli spor yapmak yetişkinlerde olduğu gibi çocuklarda da oldukça önemli. Bunun yanında eğlence, iyi vakit geçirme amaçlı spor yapan geniş bir toplum kesimi bulunmaktadır. Daha küçük bir grup ise sporu profesyonel bir iş olarak yürütmektedir.
Her ne amaçla olursa olsun spora başlama yaşı genellikle çocukluk veya gençlik döneminde olmaktadır. Genç bir sporcunun, özellikle en sağlıklı göründüğü spor aktivitesi sırasında ani ölümü son derece dehşet vericidir. Bu nedenle, örnek olaylar toplumun dikkatini çok fazla çekmekte, medyada geniş yer almakta, bu tip olayların tekrarlanmaması için neler yapılması gerektiği tartışılmaktadır.
GENÇ SPORCULARDA ANİ KARDİYAK (KALP İLE İLGİLİ) ÖLÜM
Çocuklarda ve gençlerde gerek okuldaki spor faaliyetleri sırasında, gerekse amatör veya profesyonel spor müsabakaları sırasında görülen ani kardiyak ölüm (AKÖ) önemli toplum sağlığı sorunudur. Genç sporcularda travmaya bağlı olmayan ölüm nedenleri arasında en ön sırada yer alır. Sporcularda AKÖ çok çeşitli kalp-damar hastalığına bağlı olarak ortaya çıksa bile daha çok doğuştan veya edinsel malformasyonlar ile ilgilidir.
SPORA BAŞLARKEN YAPILMASI GEREKEN KALP SAĞLIĞI TARAMASI
Kalp sağlığı açısından değerlendirme sadece profesyonel sporcular ile sınırlı tutulmamalıdır. Amatör veya eğlence amacıyla yapılacak yarışmalı spor aktivitesi öncesinde de mutlaka kalp taraması yapılmalıdır.
İlk aşamada sporcu adayının ayrıntılı öyküsü, aile öyküsü alınmalı ardından tam bir fizik muayene yapılmalıdır. Daha sonra öykü ve fizik muayenesi normal olanlarda elektrokardiyografi (EKG) çekilmeli ve değerlendirilmelidir. Bu aşamada sorun saptanmaz ise spora katılım izni verilir.
Öykü, fizik muayene ve/veya EKG de şüphe uyandıran bir bulgu saptanırsa ileri tetkik ve değerlendirme aşamasına geçilir. Bu aşamada ekokardiyografi, eforlu EKG, 24 saatlik Holter EKG kaydı, kalp sintigrafisi, bilgisayarlı tomografi, MR, kalp kateterizasyonu ve anjiografi incelemelerinden gerekli görülenler yapılır. Bu tetkikler arasında uygulanması kolay, hastaya zarar vermeyen (non-invaziv) bir yöntem olması nedeniyle ekokardiyografi incelemesi daha sık olarak yapılmaktadır.
Çocuk ve gençlerin spora katılım öncesi kalp sağlığı yönünden değerlendirilmesi ile ani kardiyak ölümlerin büyük kısmı önlenebilir. Ailelerin, öğretmen ve okul idarecilerinin, spor yöneticilerinin farkındalığını artırmak öncelikle yapılması gereken işlerin başında gelmektedir.