Halk arasında yağmurlu havanın habercisi olarak bilinen romatizma, aslında 200'den fazla çeşidi olan önemli bir hastalık. Kas iskelet sistemindeki yapıları tutan romatizma, ağrı, şişlik, hareket kısıtlılığı ve şekil bozukluğu gibi sorunların yaşanmasına neden oluyor. Romatizmanın, iltihaplı ve iltihaplı olmayan 2 ayrı türü bulunuyor. Özellikle iltihaplı romatizmaya doğru ve zamanında tedavi uygulanmadığı takdirde hayatı kabusa çeviren ağrı ve şişlikler yaşanabiliyor. Öyle ki bazı hastalar bu sorun nedeniyle yürüyemez hale bile gelebiliyor. Stres, D Vitamini eksikliği, fazla kilo ya da nemli ortamda geçirilen uzun zamanlar da romatizmanın oluşmasına büyük bir zemin hazırlıyor. Acıbadem Fulya Hastanesi Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon Uzmanı Prof. Dr. Selda Bağış, romatizmaya neden olan etkenler ve dikkat edilmesi gereken noktalar hakkında bilgi veriyor.
Kilo kaybından halsizliğe kadar çok farklı belirtilerle ortaya çıkıyor
Romatizma, eklem ya da kas ağrısı, şişlik, ateş ve eklem hareket açıklığının kısıtlanması gibi belirtilerle ortaya çıkıyor. Bu tablonun yanı sıra zaman zaman halsizlik, kilo kaybı, kaslarda ve eklemlerde sertlik gibi aklınıza romatizmayı getirmeyecek belirtiler de yaşanabiliyor. Ayrıca romatizma tipine göre göz, akciğer, kalp, böbrekler gibi iç organlar ve damarlarda da sorunlara neden olabiliyor. Gözde iltihaplanma, damarlarda iltihaplanma (vaskülit),iç organ fonksiyonlarında bozulma, kalpte ritm bozuklukları ve böbrek yetmezliği görülebiliyor.
Romatizma kadın erkek ayrımı yapıyor
Birbirinden farklı çok fazla çeşidi bulunan romatizmada tiplerine göre cinsiyet ayrımı da görülüyor. Bazı romatizma türlerine erkeklerde bazılarına ise kadınlarda daha sık rastlanıyor. Örneğin ankilozan spondilit hastalığı daha çok genç erkeklerde görülüyorken, romatoid artrit, sistemik lupus eritamatosus gibi hastalıklar daha çok kadınlarda ortaya çıkıyor.
Romatizmaya karşı özel öneriler
Ailenizde romatizma hastalığı olan varsa dikkat edin: Genetik yatkınlık birçok romatizma türünün oluşumunda önemli bir rol oynuyor. Bu nedenle ailesinde romatizma sorunu olanların yaşam şekillerine mutlaka özen göstermeleri ve belirtilere karşı tetikte olmaları gerekiyor.
Fazla kilolarınızdan kurtulun: Fazla kilolar bel ve bacaklara binen yükü artırıyor ve eklem harabiyetine neden oluyor. Dolayısıyla romatizma oluşma ihtimali de gündeme geliyor. Bu nedenle fazla kilolarınızdan kurtulmanız gerekiyor.
Beslenme düzeninize balık, ısırgan otu, yumurta gibi yiyecekleri ekleyin: Vücudun asit yükünü artıran yiyeceklerden uzak durmanız gerekiyor. Ayrıca her hastalıkta olduğu gibi romatizmada da şeker ve rafineri şekere dönen yiyeceklerin dikkatli tüketilmesi şart. Omega 3-omega 6 dengesi romatizmal hastalıklar için çok önemli. Bu nedenle Omega 3 içeren balık, yumurta, ceviz, keten tohumu, ve semizotunun yanı sıra zeytinyağı ,kalsiyum ve C vitamini içeren besinlerle ısırgan otu bu hastalar için ideal.
Günde 2 litre su için: Romatizmal hastalıklarda sağlıklı bir bağırsak florası çok önemli. Karında gaz, şişkinlik, kabızlık gibi şikayetleri olan kişilerin bağırsak florasında bozukluk olma ihtimali yükseliyor. Bu nedenle günde en az 2 litre su için ve probiyotik kullanın.
6 ayda bir dişlerinizi kontrol ettirin: Diş ve dişeti ile ilgili sorunlar romatizmada tetikleyici rol oynuyor. Bulgu vermeyen diş problemleri, gözden kaçan çürükler, dişetlerinde kanamalar da bağışıklık sistemini bozarak romatizmayı tetikleyebiliyor. Bu nedenle 6 ayda bir diş hekimine görünün.
D vitamini takviyesi alın: Kemiklerin en önemli dostlarından biri olan D vitamininin yetersiz olması kas iskelet sisteminde kuvvetsizliğe neden olup romatizma oluşumuna zemin hazırlıyor. Bu nedenle özellikle osteoporoz sonrasında kemik ölçümlerinizi zamanında yaptırmanız ve gerekli durumlarda D vitamini takviyesi almanız gerekiyor.
Eklem şiş ve hastalık aktifken fazla hareket etmeyin: Bu dönemde zorlayıcı aktivitelerde bulunmayın. Eklem şiş ve hastalık aktifken mümkün olduğu kadar çok istirahat edin.
Soğuk ve nemli ortamlardan kaçının: Soğuk ve nemli havalar bazı romatizma türlerinde hastalığı artırıyor. Bu nedenle soğuktan ve rutubetli ortamlardan korunun.
Sigara kullanmayın: Sigara romatizma hastalarında eklem ve kas dolaşımını etkiliyor. Ayrıca toksik etkisi bulunuyor. Özellikle akciğer tutulum riski yüksek olan romatizma türlerinde sigara kesinlikle kullanılmamalı.
Travmalara karşı tedbirli olun: Geçirilen travmalar eklemin ve çevre dokuların harabiyetine neden olup, eklem fonksiyonlarını bozarak romatizmanın oluşumuna zemin hazırlayabiliyor.
Stresten uzak durun: Her hastalığa neden olabilen stres, romatizmanın oluşumunda da önemli bir etken, stres bağışıklık sistemini etkileyerek ve sempatik sinir sitemini uyararak vücudun hastalıklara karşı direncinin azalmasına neden olur.
Hastalığın alevlenme döneminde buz uygulayın: Romatizma tedavisinde hastalığın tipine göre farklı yöntemler uygulanıyor. Öncelikle ilaç tedavisi öneriliyor. İltihaplı romatizmal hastalıkların alevlenme dönemlerinde buz uygulaması, istirahat, etkilenen ekleme splint gibi cihazlar uygulanabiliyor.
Fizik tedaviye önem verin: Hastalık aktivitesi baskılandıktan sonra gerekirse fizik tedavi ajanları da tedavide kullanılabiliyor. Fizik tedavi, bu hastaların ağrılarını gidermede, eklem hareket açıklığının ve kas gücünün korunmasında, ayrıca günlük yaşam aktivitelerinin düzenlenmesinde sıkça kullanılıyor. Eklem hareket açıklığı egzersizleri, kas güçlendirici egzersizler, postur egzersizleri ve aeronik egzersizler romatizmal hastalar için çok önemli. İlerlemiş romatizmaya bağlı eklem harabiyeti olan kişilerde günlük yaşam aktiviteleri için yardımcı cihaz kullanımı, doğru yürümenin öğretilmesi, düşmenin engellenmesi, ergonomik eğitim de yapılıyor.
Acıbadem Fulya Hastanesi
Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon Uzmanı
Prof. Dr. Selda Bağış