Birçoğumuz küçüklüğümüzden beri hep meraklı olmuşuzdur küpelere. Zaman geçip yaşımız ilerledikçe de en vazgeçilmez aksesuarlara dönüşmüştür onlar bizim için.
Kulak deldirmek biraz korkutucu da gözükse, göze almaya değerdi işin sonu güzellikse. Peki, kulak deldirmek hakkında ne kadar bilgiliydik ve ne kadar bilgiliyiz.
Kendimize fark etmeden de olsa yapmış ve yaptırmış olduğumuz yanlış uygulamalar hakkında bilinçlenip çocuklarımızı yanlış uygulamalardan koruyabiliriz.
Çok çeşitli kulak delme metotları vardır. Bunlar evde kendi başına delme şeklinden, steril medikal aletlerin kullanıldığı özel ortamlarda delinmeye kadar değişiklik gösterir.
Kulak delme aletleri bazen delme tabancası olarak adlandırılır. İlk olarak doktorlar tarafından kullanılsın diye üretilmiş olan bu kulak delme cihazları günümüzde sıkça mücevher mağazaları ve kuyumcularda kullanılmaktadır. Bazı kliniklerde delme işlemi doktorlar tarafından başka birtakım steril aletlerle yapılmaktadır.
Önemli olan hangi teknik uygulanırsa uygulansın hijyene riayet etmektir. Bazen bazı kulakların delinmesi sıkıntı oluşturabilir; bunlar yara yeri enfeksiyonu riski açısından diyabetik hastalar, kanama ve pıhtılaşma bozuklukları olanlar, kötü yara iyileşmesi olanlar, bazı nörolojik ve psikiyatrik hastalığı olanlar, dermatolojik hastalığı olanlar ve kulak gelişiminin çok başındaki yaşı küçük çocuklar şeklinde sıralanabilir.
Hjjyen kurallarına dikkat edilmediği takdirde kan yoluyla birtakım viral hastalıklar bulaşabilir (hepatit-B, AİDS vb). Kulak lobülü veya kepçesinde enfeksiyon, apse, hatta kulak kıkırdağında nekroz ve ileride buna bağlı şekil bozuklukları oluşabilir.
Deldirme işlemi için hjyenik şartların kullanıldığından emin olunan veya bu işlemi yapan sağlık kurumları tercih edilmelidir. İşlemi gerçekleştirecek olan kişi hijyene dikkat etmeli, steril eldiven giymeli, delik açılacak olan bölge sterilize edici özel solüsyonlarla temizlenmelidir. Delmek için kulağın kıkırdaksız olan ve en çok kanlanan meme kısmı tercih edilmeli, enfeksiyona açık olan, daha az kanlanan ve kıkırdak içeren kulağın diğer kısımları pek seçilmemelidir. Delmede kullanılacak olan küpe sallantısız, en az alerjik olan titanyum veya 14 ayar altın alaşımlı olmalıdır.
Komplikasyonsuz bir deldirme işlemi sonrasında (enfeksiyon, alerji vb.) iyileşme periyodu olan 6-8 hafta boyunca küpeyi çıkarmamak gerekir. Sonrasında da kendi hijyenine dikkat edilmeli kulağa temas edebilecek şeylerden sakınılmalı, eller iyi yıkanmalı ve kulağa öyle dokunulmalıdır.
Deldirilen yerin bakımı için, eğer kişi kendi bakımını yapacaksa günde 2 veya 3 kez ellerini iyi yıkandıktan sonra küpeyi çıkarmadan delik içinde birkaç kez kibarca döndürmeli, deliğin ön ve arka tarafı ucu steril solüsyon veya alkolle silinmelidir.
Karşılaşılan sorunlar arasında kulak deldirenlerin yaklaşık %30’unda takip eden birkaç gün ya da hafta içinde bazı minör komplikasyonların olduğu belirtilmektedir. Bunlar minör enfeksiyonlar (%77), alerjik reaksiyon (%43), keloid (%2.5), travmatik yırtılma (%2.5) şeklinde sayılabilir.
Delik etrafında kızarıklık, ısı artışı, hassasiyet, ağrı, kötü kokulu sarı-yeşil bir akıntı olması akla yara yeri enfeksiyonunu getirmelidir. Bu durumda hemen bir uzmana başvurmanız gerekmektedir. Aksi takdirde bakteriel perikondit denen tüm kulak kepçesini kaplayabilen ve kıkırdakta erimeye yol açan, ağrılı, ateşe ve vücutta kırıklığa yol açan şiddetli bir enfeksiyon gelişebilir.
Diğer bir komplikasyon metal (özellikle de nikel) alerjisidir. Her ne kadar deldirme işlemi altın küpe ile gerçekleştirilmekteyse de, bazı alerjik kişilerde kullanılan tabancanın nikel kaplaması bile reaksiyon yapabilmektedir. Alerjik kişilerde nikel içeren küpelere dikkat etmek gerekir. Eğer bunları dikkate almamış ve taktığınız küpe deliğinin etrafı kızarık, kaşıntılı ve sulanıyor ise alerji ortaya çıkmış demektir. Bu durumda hemen küpeyi çıkarmalı ve bir uzmana başvurmalısınız.
Delik iyileştikten sonra (ortalama 6. haftadan sonra) hijyen kurallarına dikkat etmeye devam edilmelidir. Küpelerinizi takmadan önce alkol veya kolonya ile silmeli, küpeyi ellerinizi yıkadıktan sonra takmalı, gece yatarken deliğin havalanması için küpelerinizi çıkarmalısınız.
Önemli bir komplikasyon, özellikle büyük sallantılı küpe kullananlarda, küpenin yanlışlıkla bir yere takılması veya ani çekilmesi sonucu kulak memesinin yırtılmasıdır. Bu yüzden çocuklarla oynarken, dans ederken, spor yaparken veya duş alırken küpeleri çıkarılmalıdır ve en kısa sürede bir uzmana başvurulmalıdır.
Geç dönem görülen bir diğer komplikasyon keloid dediğimiz kötü ve kabarık yara iyileşmesidir. Tedavisi yine uzmanlar tarafından gerçekleştirilmelidir.
Dr. Öncel Koca