İştah veya açlık hissini kontrol eden hipotalamus, kandaki glikoz düzeyi düştüğünde beyne uyarı göndererek yemek yenmesi gerektiğini hatırlatıyor.
Kadınlarda iştah özellikle hamilelik, menapoz, regl öncesi gibi vücutta hormonal değişimlerin olduğu dönemlerde artıyor. Mevsimsel değişimler de kadınları özellikle karbonhidrat ağırlıklı bir beslenmeye yönlendirerek mutluluk hormonu olan serotoninin salgılanmasını sağlıyor.
Bilim adamları ise protein, hormon ve kimyasal maddelerin iştahı nasıl etkilediklerine dair araştırmalarını sürdüyor. Son 10 yılda bulunan hormonlar, 'ghrelin', 'leptin' ve 'obestatin'.
'Leptin' eksikliği iştahı artırırken obez kişilere enjekte edildiğinde zayıflatıcı etki yaratıyor. Obez kişilerde yüksek seviyede bulunan 'leptin', vücutta direnç oluştuğu için görevini yapamaz ve iştah ve kilo artışına neden olur.
'Dopamin' hormonunun ise iştahı düzenleyici ve yemeklerden zevk alıcı bir etkisi bulunuyor. Bu hormon da obez kişilerde normal kilolulara göre daha az olduğu için yemek yeme isteğini artırıyor.
Kendini kontrol edemeden, tokluk hissini unutarak yemek ise bir hastalık olarak değerlendiriliyor. Bu kişilerin kimlik duygusu, duygulanım ve ilişkilerinde sürekli bir tutarsızlık oluşuyor.
Çaresizlik duygusunu yenmek için ise beden ağırlık ve biçimi ile yeme davranışları üzerinde aşırı bir denetim sağlanmaya çalışılıyor.
Bunu başaranlarda anoreksia nervoza, başaramayanlarda ise kontrolsüz yeme nöbetleri görülüyor. Beyin 20 dakika sonra tokluk hissini algıladığı için yavaş yemek yenmeli. Yağlı, şekerli yiyecekler tercih edilmemeli. Diğer yiyeceklere göre daha çabuk tüketilir ve yağa dönüşürler.
Az az sık sık yemek kan şekerini dengeler ve açlık hissini baskılar. Yemekten önce büyük bir bardak su içilmeli. Açlık hissedildiğinde iki bardak su içilmesi ve 10 dakika beklenmesi ile açlık hissi azalır.
Yemek ve salatalarda elma sirkesi kullanılmalı Bol bol yeşil yapraklı sebzeler yenmeli. Kalorisi az olan sebze içeriğindeki posa ile tokluk hissini artırır. Yemek ve salatalarda iyotlu tuz kullanılmalı Protein insulin seviyesini azalttığı, insulin azalması da açlık hissini azalttığı için beslenme programında hem bitkisel kaynaklı (mercimek, nohut, kuru fasulye, barbunya) hem de hayvansal kaynaklı (kırmızı et, tavuk, balık, hindi, yumurta, yoğurt, süt, peynir) yiyecekler bulunmalı.
Dyt. Özlem Sert Aydın