Vücut ısısın ani düşüşüyle ortaya çıkan hipotermi nedir? Hipotermi anında nasıl müdahale edilmelidir, belirtileri nelerdir?
İki askerimizin hipotermi nedeniyle şehit düşmesinin ardından merak edilen konular arasına giren hipotermi nedir, belirtileri nelerdir? Hipotermi anında neler yapılmalı, neler yapılmamalı?
HİPOTERMİ NEDİR?
37 °C olan normal vücut ısısının, ani bir şekilde 35 °C'nin altına düşmesi durumunda oluşan hastalığa hipotermi denir. Çoğunlukla kar, soğuk su, yağmur veya rüzgara maruz kalma gibi durumlarda harekete geçer. İnsanın vücut ısısı bulunduğu ortamın ısısıyla alışverişe girer ve bu ısı alışverişinden ortamın ısısına göre etkilenir.
HİPOTERMİYE NE SEBEP OLUR?
Hipoterminin en büyük sebebi çevresel etkenler nedeniyle soğuk havaya maruz kalmaktır. Hipotermiyi tetikleyen en önemli neden ise soğuk suyla temas ve suya batmaktır. Çünkü vücudun sudaki ısı kaybı havaya göre otuz kat daha fazladır.
HİPOTERMİ OLDUĞU NASIL ANLAŞILIR?
Hipoterminin çeşitleri vardır. Bunlar; Erken hipotermi, hafif hipotermi, orta hipotermi, ağır hipotermi ve donmadır. Bunların ne olduğuna bakacak olursak;
Erken Hipotermi: Vücut ısısının 37-35 derece arasında olması halidir. Erken hipoterminin belirtileri titreme, kol ve bacaklarda soğukluk, el ve ayaklarda morarma ve çarpıntı yaşanmasıdır.
Hafif Hipotermi: 35-32,2 derece arasındaki vücut ısısına sahip olma halidir. Hafif hipotermi yaşayan kişi, bilinç bulanıklığı, çevrenin farkına varamama ( zamanı- mekanı- kişileri karıştırma veya tanıyamama), soluk alışverişinin hızlanması şeklindeki belirtileri gösterir.
Orta Hipotermi: Vücut ısısının 32,2-28 derece arasında olmasıdır. Orta hipotermi geçiren kişinin bilinci iyice bulanır ve uyku hali başlar. Kalp ritm bozuklukları baş gösterir.
Ağır Hipotermi: Vücut ısısının 28 derece altına düşmesi ile ortaya çıkar. Ağır hipotermi yaşayan kişi koma haline geçer. Refleksler tamamen yok olur. Kalbin çalışması tamamen bozulur. Kalbin ve solunumun durması durumu oluşur.
Donma: Vücut ısısının 27 derecenin altına düşmesi halidir. Ağır hipoterminin altında yer alabilir. El, ayak, burun gibi bölgesel ısı düşüklüğünde ortaya çıkan duruma ise "Frostbite" denir. Dokular donar ve sertleşir. Dokuların rengi beyaz, sarı-beyaz veya mavi beyaza döner.
HİPOTERMİ ANINDA NE YAPILMALIDIR?
Vücut ısısının ani düşüşü sonucu hipotermiye giren kişiye yapılacak ilk yardım, vücudun ısı kaybını bir an önce durdurmak olmalıdır. Bunun için de eğer tırmanış ya da yürüyüş yapılıyorsa hemen son verilmeli ve rüzgarın etkisinden korunmak için varsa çadır kurulmalı ve hasta çadıra yatırılmalıdır. Çadır mevcut değilse, rüzgardan korunmak için bir mağaraya veya bir kayanın rüzgar almayan tarafına girilmelidir.
VÜCUT ISISININ DÜŞMESİ ENGELLENMELİ
Diğer aşama ise, hipotermiye girmiş kişinin kıyafetleri ıslak durumdaysa hemen kuru kıyafetler ile değiştirilmelidir. Eğer yanınızda kuru bir kıyafet yoksa,ıslak elbiselerin suyu tamamen sıkılmalı ve tekrar giydirilmelidir. Tüm bunları yaparken hasta hareket ettirilmeli ve vücut ısısının daha da düşmesi engellenmelidir.
EROJEN BÖLGELER DAHA ÇOK ISI KAYBEDER
Hasta mümkün olduğu kadar sıcak tutulmalıdır. Varsa battaniye örtülmeli yoksa ateş yakılmalıdır. Vücudun en fazla ısı kaybı yaşayan bölgeleri, erojen bölgeler olan boyun, göğüs ve kasık bölgeleridir. Bu bölgelere ilave koruma yapılmalıdır.
BİLİNCİ YERİNDE OLMAYAN HASTAYA BİR ŞEY YEDİRİLMEZ
Vücudun ısısını koruma mücadelesi büyük enerji sarf ettirir bu nedenle hipotermiye girmiş bir kişinin kan şekeri düşer. Kan şekerinin yükselmesi için olanaklar varsa sağlanmalıdır. Burada çok önemli bir nokta vardır. Bilincini kaybetmiş bir hipotermi hastasına bir şey yedirilmemesi gerekir.
İLERİKİ AŞAMALARDA VÜCUT ISITMA İŞLEMİ UYGULANMAZ
Hipoterminin daha ileriki aşamalarında ise (titremesi durmuş, bilinç kaybı yaşayan hastalar) hastaya dışarıdan masaj veya sıcak su ile ısıtma işlemi uygulanmaz. Bunlar yapılırsa kılcal damarlara kanın hücum etmesi ile, hayati organlarda kan kaybı yaşanır ve hasta ölebilir. Bu durumdaki hastaların kendi vücutısıları ile ısınmalarını sağlamak gerekir.
SOLUNUM DURMUŞ İSE SUNİ SOLUNUM YAPILMALIDIR
Hipoterminin hafif aşamalarında el ve ayak masajı ile ısıtma yapılabilir. Daha ileriki durumlarda ise solunum durabilir. Bu takdirde hastaya suni solunum yapılmalıdır. Bir diğer önemli nokta ise hastaya ısınır düşüncesi ile asla alkol verilmemelidir.