Gece sık sık tuvalete çıkmak zorunda olmak, özellikle kırk yaşını geçmiş birçok erkeğin fazla dillendirmediği ancak eziyetini ciddi anlamda çektiği bir rahatsızlık.
Gecede 2 veya daha çok tuvalete kalkma tıp dünyasında "nokturi" olarak adlandırılıyor.
Uzmanlar normal olanın gecede bir kez idrara çıkmak olduğunu söylüyor. Bu sayının artması bazı hastalıkların göstergesi olarak değerlendiriliyor.
Suadiye Memorial Tıp Merkezi Dâhiliye bölümünden Uz. Dr. İsmail Yağız, bir kişinin uyku kalitesini bozması, gün içinde yorgunluk, dikkat dağınıklığına sebep olması ve belirli hastalıkların göstergesi olması yönünden nokturinin üzerinde önemle durulması gerektiğine dikkat çekiyor.
Özellikle 40 yaşın üzerinde bu rahatsızlığın araştırılması birçok hastalığın teşhisine ve çeşitli risklere karşı koruyucu önlemler alınmasına imkân sağlayabiliyor.
Uzmanlara göre gecelik uyku süreci 6-8 saat arasında ve kesintisiz olmalı. Yaş arttıkça uyku süresi azaldığından bu geçen sürenin kaliteli ve kesintisiz olması sağlık açısından önemli. Dr. Yağız, "Yaş ilerledikçe vücutta su tutan hormon olan ADH ile mesanenin idrar tutma görevinin azalması nokturiye neden oluyor." diyor.
Gece tuvalete kalkma sıklığı araştırılırken mutlaka bazı bilgilerin de detaylandırılması gerekiyor. Yani, gün içinde idrar çıkışının sayısı, gün içi/gece idrar oranının ne olduğu, alınan sıvı miktarı, kullanılan ilaçlar, ek hastalıklar, geçirilmiş operasyonlar, uyku problemleri, depresyon öyküsü, hastanın ateşinin olup olmadığı ve idrar rengindeki değişiklikler mutlaka bilinmeli.
Dr. İsmail Yağız, bu tip şikâyetleri olan özellikle 40 yaş üstü erkeklerin muayene olmasında fayda olduğunu belirtiyor. Basitçe yapılan bir idrar testi birçok hastalığın bulgularını gösterebiliyor. Dr. Yağız, yaşın ilerlemesiyle prostat büyümesine bağlı problemler ve kanser riski de arttığından ürolojik testlerin de check-up listeleri kapsamı içinde olmasında yarar bulunduğunu kaydediyor. Kan testleriyle hastanın şekerine ve prostat spesifik antijen durumuna (PSA) bakılabiliyor.
Tahlil sonucu çıkacak üre ve kreatinin değerleri de böbrek hastalıkları için anlamlı sonuçlar verebiliyor. Dr. Yağız, ultrason ile prostat bezinin büyüklüğü, böbreklerin durumu, mesane içinin taranması ve idrar yollarının durumunun öğrenilebildiğini ifade ediyor. Ayrıca sistometri cihazı ile mesane içi basınçların ölçümü, sistoskopi ile de mesane ve üriner yolların endoskopik muayenesi yapılabiliyor.
Gece Neden Uyanırız?
Bol Sıvı Alımı: Gece saatlerinde tüketilen çay, kahve, kola, alkol idrar çıkışını artırarak soda şalgam suyu gibi gıdalar su tüketimini artırarak idrar çıkışı sağlarlar.
Tansiyon İlaçları: Etki mekanizmalarından dolayı vücuttan su atan ilaçlardır. Kısa etkili olanları eğer akşam saatlerinde alınırsa hastayı sıkıntıya sokabilir.
Damar Bozukluğu: Kalp yetmezliği veya varis gibi periferik damar bozukluğu da önemli bir etken.
Prostat Hipertrofisi: Her erkekte belli bir yaştan sonra büyüyen prostat bezi, mesane içinde idrar birikimine sebep olarak nokturi yapabiliyor.
Uyku Apnesi: Uykuda nefes durması (apne) ile bozulan hormon salgısı ve dengesi nokturiye yol açabiliyor.
Kontrolsüz Diyabet: Kan şekerinin yüksekliği hem polidipsi denen susamaya ve bol su alımına, hem de damarlar etrafından su çekmesiyle idrar miktarını artırır.
Böbrek Hastalıkları: Hem akut hem de kronik böbrek hastalıkları böbrek süzme fonksiyon kaybıyla beraber gece idrar çıkışına sebep olabilirler.
Sistit: Mesane içi enfeksiyon ağrılı, sık, az ve gece idrar çıkmaya sebep olabilir.
Prostatit: Erkeklerde prostat bezinin iltihabı uzun süren idrar şikâyetlerine sebep olabilir.
Hiperaktif Mesane: Fazla miktarda çalışan bir mesane gece gündüz hastayı rahatsız edebilir.
Bazı Kanserler: Prostat ve mesane kanserleri idrar yollarını tıkama yoluyla veya salgılanan hormonlar sebebiyle gece idrar miktarında ve sıklığında artış şeklinde belirti verebilir.