Erkek çocukların erişkinliğe ilk adımı olarak nitelendirilen sünnet, idrar yolları enfeksiyonunun azaltılması olmak üzere pek çok faydası olan cerrahi bir işlemdir. Genel hijyen açısından yararlı olan sünnet ile ilgili merak edilenleri Çocuk Cerrahisi Uzmanı Op. Dr. Arzu Özyer Bektaş cevapladı.
Çocuklarda en sık olarak uygulanan cerrahi işlem olan sünnet, cinsel organ başını örten ve sünnet derisi olarak bilinen "Prepisyum"un uygun bir uzunlukta cerrahi yöntemlerle kesilerek çıkarılmasıdır. Peki Çocuklarda sünnet ne zaman yapılmalı? Erkek çocuklarda sağlıklı sünnet nasıl olmalı? Sünnet operasyonundan sonra iyileşme süresi ne kadardır? Sünnet ile ilgili tüm merak edilenleri Çocuk Cerrahisi Uzmanı Op. Dr. Arzu Özyer Bektaş yanıtladı. İşte sünnet ile ilgili bilmeniz gerekenler.
"ÇOCUKLARI SEVDİĞİM İÇİN BU DALI SEÇTİM"
Kadınları pek çok meslek grubunda aktif olarak görüyoruz. Ancak sünnet yapan bir kadınla ilk defa tanışıyorum. Bir kadın olarak sünnet yapmaya nasıl karar verdiniz?Türkiye'deki sosyal yapılanmayı düşündüğümüzde bu soruyu sormanız çok doğru. Çünkü sünnet önceki yıllarda sağlık eğitimi bile almamış sünnetçi diye adlandırdığımız kimseler tarafından yapılıyordu. Bunun sonucunda da bu kişilere sünnet olan çocuklar bu sefer çok ciddi problemlerle biz doktorlara geliyordu. Ben Çocuk Cerrahisi Uzmanıyım. Doktor olmaya küçük yaşlardaki klasik sorulardan beri karar vermiştim. Çocuk Cerrahisini seçme nedenim ise çocukları çok sevmemden kaynaklanıyor. Bunun yanına da tıp fakültesinde eğitimini aldığım ve çok sevdiğim cerrahiyi ekleyince keyifle yaptığım bir iş ortaya çıktı.
"Sünnet küçük fakat önemli bir cerrahi işlemdir. Mutlaka konusunda uzmanlaşmış hekimler tarafından yapılmalıdır."Biraz sünnetin tarihçesini konuşmak istiyorum. Neden sünnet yaptırıyoruz? Sünnetin tarihi M.Ö. 6000'li yıllara kadar uzanır. Eski Mısır piramitlerinde bulanan bazı mumyaların sünnetli oldukları görülmüştür. Sünnetin Hz. İbrahim'in adeti olduğu söylenmektedir. Tarih boyunca Mısırlıların, Yahudilerin ve Babillilerin sünnetli oldukları görülmüştür. Fakat sünnetin devamlı bir adet haline gelmesi Hz. Muhammed'in (S.A.V.) Müslümanlara tavsiyesi ile kalıcı olarak uygulanmasına vesile olmuştur.
Bugün artık sünnet hem Peygamberimizin (S.A.V.) tavsiyesi hem de tıbbî yararından dolayı yapılmaktadır. Sünnet artık batı ülkelerinde de tıbbî yararından dolayı tercih edilen bir uygulama olmuştur.
"SÜNNET KONUSUNDA UZMANLAŞMIŞ KİŞİLER TARAFINDAN YAPILMALI"
Sünnet kim tarafından yapılmalı? Sünnet yapılacak yerde hangi koşullar aranmalı? Sünnet küçük ama önemli bir cerrahi işlemdir ve konusunda uzmanlaşmış hekimler tarafından, sterilizasyon şartları uygun ortamlarda, uygun cerrahi aletlerin bulunduğu ortamlarda yapılmalıdır.
Özellikle lokal sünnetlerde çocukların güvende hissedeceği ve korkmayacağı bir ortamın olması çocuğun sünnete olan bakışını olumlu etkilemektedir. Klinik dekorasyonunda çocuklar için tehdit içermeyen görseller ve renkler kullanılmalı, çocuklara özel bir aktivite ve oyun alanı oluşturarak, stressiz bir ortam hazırlanmalıdır. Bunların yanı sıra ailenin ve çocuğun mahremiyetini gözeten, bir dinlenme/bekleme odası oluşturulması da sünnet anını kolaylaştıracak düzenlemelerdir.
Sünnette kullanılan cerrahi aletler ve sarf malzemeleri mutlaka tek hastada kullanılmalı, cerrahi müdahale – sünnet odası ve masası / sedyesi işlem sonrasında yeni bir hasta alınmadan önce uygun solüsyonlarla dezenfekte edilmelidir.
Sünnet tıbbı endikasyon ise çocuk hekimi ya da çocuk cerrahisi uzmanının tıbbi açıdan değerlendirmesi sonucu aileye önermesi ile gerçekleşir. İsteğe bağlı sünnet de ise çocuğun yaşı ve psikolojik durumu değerlendirilerek, nerede ve kimin tarafından yapılacağı da özenle araştırılarak karar verilmelidir.
Çocuk, sünnet öncesinde mutlaka sünnet yapacak hekimle tanışılmalıdır ve mutlaka ön muayene yapılmalıdır. Çünkü;
– Çocuk, hekimi ile tanışacak ve ona güven duyacaktır.
– Çocuğun başka bir hastalığı olup olmadığı kontrol edilmiş olur.
– Sünnet öncesinde ve sonrasında yapılacaklar ve karşılaşılabilecek durumlar ayrıntılı ortaya konur.
– Özellikle büyük çocuklarda psikolojik olarak olumsuz etkilenmenin önüne geçilir.
Sünneti ilk 3 ay hatta yeni doğan dönemimde önermemizin nedeni çocuğun psikolojik olarak olumsuz etkilenmemesi içindir. 2-6 yaş arası çocuklar olup bitenlerle ilgili her şeyi anlamakta ama bizler çocuklarımıza sünnetle ilgili her şeyi tam anlatamadığımız için psikolojik olarak etkilenebiliyorlar. Ebette ki bu tavır da keskin bir sınır değildir. Bazen 4 yaşındaki çocuğa konuşarak ulaşabilirken, yeri geliyor 9 yaşındaki çocuğu muayene bile edemiyorsunuz. Bu nedenle ön muayene sünnet aşaması içerisinde çok büyük önem kazanıyor. Muayene sonrası, çocuğun durumuna göre sünnet olup olmayacağı ve sedoanaljezi veya lokal mi sünnet olacağına karar verilmektedir. Özellikle büyük çocuklarla ayrıntılı konuşulmalı, onayı alınmalı ve süreçle ilgili kesinlikle yalan söylenmemelidir.
Ben yenidoğan sünneti eğer çocukta anaotomik ve fizyolojik bir sıkıntı yoksa kesinlikle öneriyorum. Yenidoğan ilk 30 günlük döneme denir. Bebek doğumdan hemen sonra hastaneden çıkmadan da sünnet yapılabilir. Ama son dönemde bebek dünyaya anneye alışsın, anneyi emmeyi öğrensin ve anne de bebğe alışsın diye 7-15 günde de tercih edilmektedir.