Akne Nedir?
Halk arasında 'sivilce' adıyla bilinen akne en sık karşılaşılan cilt problemidir. Her 100 yetişkinin 85'i bir dönem bu problemle karşılaşır, 15'inde ise tedavisi güç bir hal alır. Akne ciltte bulunan yağ bezlerinin bir hastalığıdır, normalde bu bezlerin salgıladığı yağın deri yüzeyine çıkarak atılması gerekir. Fakat ergenlik döneminde yağ bezi daha fazla yağ salgılar, bu yağın deri yüzeyine geçişini sağlayan kanal yoğunlaşmış bir yağ kütlesi sebebi ile tıkanır. Aknenin temel nedeni ise bu tıkanmadır.
Tüm akneler basit bir enfeksiyonla başlar!
Komedo yani sivilce başı, genişleyen kıl dipleri yağ, ölü deri hücreleri ve bakteriler ile tıkandığında oluşur. Çıplak gözle görülmeyen sivilce başı cilt yüzeyinin altında elverişli ortam bulduğunda iltihaplanarak gelişir. Deride hala yağ birikimi sürdüğünde bakteriler gözenek içinde şişkinlik yapmaya başlar. İltihaplanma çevredeki deride gittikçe artarken akyuvarlar bu davetsiz misafirle mücadeleye başlar.
Tüm sivilceler aynı yoldan başladığı halde değişik kişilerde değişik tepkiler ve şekiller görülebilir. Lütfen bu rehberin kesin teşhis için kullanılmaması gerektiğini unutmayınız. Bu açıklamalar sizi tıbbi yardıma ihtiyacınız olup olmadığı konusunda yönlendirecektir.
Akne Tipleri
1. İltihapsız Akne
Kapalı Komedo veya beyaz başlı enfeksiyon: Eğer tıkalı gözenekler cildin altında kalırsa enfeksiyon kapalı komedo veya beyazbaşlı enfeksiyon olarak adlandırılır. Bunlar genellikle derinin üzerinde ve küçük beyaz şişkinlikler halinde görülür.
Açık Komedo veya siyah başlı enfeksiyon: Eğer tıkanıklık genişlemişse ve deri yüzeyine baskı yaparak şişmişse açık komedo veya siyah başlı enfeksiyon olarak adlandırılır. Koyu tıkanıklık kirden dolayı değil cildin melanin yerine koyu pigment üretmesinden dolayı oluşmuştur.
2. İltihaplı Akne
Papule: Cildin üzerinde küçük sert pembe şişkinlik olarak görülen ve yumuşak iltihaplanma şeklindeki akneye papule denir. Bunlar dokunmaya karşı hassas olup genellikle iltihapsız ve iltihaplı enfeksiyon arasında geçiş olarak görülür.
Pustule: Papule gibi küçük yuvarlak oluşumlardır. Papuleden farklı olarak açıkça iltihap oluşur ve cerahat içerir. Bunlar, esas olarak kırmızı olup ortaları sarımtırak veya beyazdır. Pustule çoğunlukla fazla miktarda bakteri içermez. İltihaplanma genellikle serbest yağ asitlerinin oluşturduğu kimyasal tahriş nedeniyledir.
3. Nodül veya Kist
Geniş ve genellikle çok ağrılı olan nodüller derinin içlerinde, irin dolu iltihaplı oluşumlardır. Bir komedo içeriğinin etrafındaki derinin içine yayıldığı ve lokal bağışıklık sistemi devreye girerek cerahat ürettiği zaman nodüller gelişir. Akne oluşumunun çok şiddetli olması durumunda nodül içeriği derin kist halinde sertleşerek haftalarca ya da aylarca direnebilir. Nodüller de kistler de genellikle derin yaralar açar.
4. Akne Conglobata
Akne oluşumunun, esasen kalça arkasında gelişen, seyrek görülen ama ciddi bir şeklidir. Şiddetli bakteriyel enfeksiyon olarak pustul ve nodüllere ilaveten ortaya çıkar.
Akne Semptomları
Siyah noktalar (yağ bezelerini tıkar)
Sivilceler
Acıyan veya içi irinle dolu kırmızı şişlikler
Kist ve noduller: Kist, cilt altında oluşan şişliktir. Sivilceden daha büyük olur.
Teşhis
Doktorunuz cildinizdeki sivilceleri, siyah noktaları, veya kistleri kontrol edecektir. Doktorunuz, probleminizin ne zamandan beri devam ettiğini ve cilt temizliğini nasıl yaptığınızla ilgili sorular yöneltecektir
Akne Tedavisi
Uzman doktorunuz size şunları verebilir:
Sabunlar veya losyonlar
Akneyi kurutan jel
Losyon veya jele ilave akneyi yok etmek için antibiyotik
Retin A içeren cilt kremleri
Antibiyotik
En kötü durumlarda, doktorunuz dikkatli kullanılması gereken bir ilaç tavsiye edebilir. Hamile bayanların veya hamile olduğundan şüphelenen bayanların bu ilacı kullanmaması gerekiyor. İlaç bebekte doğumsal kusurlara neden olabilir.
Doktorunuz ayrıca ilaçla birlikte büyük kistler enjekte edebilir. Bu, cildinizde iz kalmasını önleyecektir.
Dikkat Edilmesi Gereken Noktalar
Doktorunuzun tavsiyelerini dikkate alın. Ayrıca aşağıdaki öneriler de faydalı olacaktır:
Günde iki defa yüzünüzü yumuşak bir sabunla yıkayın. Sabun bezinizi her gün değiştirin. Islak bez üzerinde bakteriler çoğalabilir.
Sık sık ellerinizi yıkayın. Ellerinizi mümkün mertebe yüzünüzden uzak tutun.
Sivilcelerinizi sıkmaktan, kopartmaktan, kaşımaktan, ve sürtmekten sakının. Bu hareketler iz kalmasına neden olabilir.
Haftada en az iki defa saçlarınızı şampuanlayın. Saçlarınızın yüzünüze değmemesine özen gösterin.
Eğer belirli yiyeceklerin aknelerinizi artırdığını düşünüyorsanız, o yiyeceklerden uzak durun.
Yağlı yiyeceklerin piştiği mutfaklarda çalışmayın.
Güneş yanıklarına dikkat edin.
Stresden uzak durun. Kendinize sakin zamanlar ayırın, egzersiz yapın, veya gerekirse bir danışmanla görüşün.
Doktorunuzla görüşün. Kullandığınız ilaçların listesini tutun. Hangi ilaçların ne kadar yararlı olduğunu not edin.
Doktorunuza ilaçlar konusunda yardımcı olabilirsiniz.
Hiçbir zaman pes etmeyin. Temiz bir cilde sahip olana kadar, doktorunuzla en uygun tedavi yöntemini bulmak için çalışmalısınız.