Böbrek üstü bezlerinin körelmesine ya da yıkılmasına yol açan bir hastalık. Bu hastalığı ilk olarak, Londralı hekim Thomas Addison tanımlamıştır.
Addison hastalığı, böbreküstü bezlerinin kabuk korteks bölümünün, otoimmun,verem ya da mantar enfeksiyonu nedeniyle zarar görmesine bağlıdır.
Güçsüzlük, kansızlık, kilo yitimi, mide-bağırsak rahatsızlıkları, kan basıncı düşüklüğü, deride kararma, bazı hastalarda da aşırı sinirlilik ve aşırı duyarlılıkla gelişir. Eskiden ölümle sonuçlanabilirken, günümüzde sentetik hormonlarla kesin olarak tedavi edilmektedir.
Böbrek üstü bezleri, böbreklerin tepesinde yer alan, üçgen şekilli bir çift organdır. Addison hastalığının yaygın olmayışının nedeni, her iki bezin tüberküloz ve kanser tarafından yıkılma şansının pek az olmasıdır. Bu hastalık erkekte ve kadında eşit oranda görülür ve çoğu kez orta yaşlı ergin kişileri etkiler. Hastalığın belirtileri çok çeşitli olup böbrek üstü bezinin korteks bölümünün hormonlarının ortadan kaybolmalarının sebep olduğu değişimlerden ibarettir. Hasta, tedavi edilmediği takdirde üç yıldan fazla yaşamaz.
Addison hastalığının önde gelen belirtileri şunlardır:
• Güçsüzlük
• Aşırı yorgunluk, bitkinlik, kas güçsüzlüğü
• Kilo kaybı
• Mide bulantısı
• Kusma
• Tekrarlayan ishaller
• İştah kaybı
• Deride koyulaşma, lekeler. Bazı bölgelerde deride anormal koyu renklenme
• El ve ayaklarda cilt döküntüleri ve lezyonları
• Ağızda yanak içlerinde renk değişiklikleri, pigmentasyon
• Yavaş, uyuşuk hareketler
• Kan basıncı ve kalp atımında değişiklikler
• Yüzde ve avuçlarda olağandışı ve aşırı terleme
• Baş ağrısı
• Pupillerde genişleme
• Kalp atışlarında hızlanma
• Hızlı ve ritmik titreme
• Ani krizler
• Hafıza bulanıklığı
• Göz kapaklarında istem dışı anormal hareketler
• Uyku bozukluğu
• Heyecanlanma
• İnişli çıkışlı ruh hali
• Dikkat dağınıklığı
• Hafıza kaybı (amnezi)
• Halusinasyonlar
• Bayılmalar
Addison hastalığının tedavisi:
Ömürboyu sürecek kortikosteroidle yerine koyma tedavisi belirtileri kontrol altına alır.Genellikle glukokortikoid (kortizon veya hidrokortizon) ve mineralokortikoid (fludrocortizon) kombinasyonları verilir.
İlaç tedavisi stresin arttığı durumlarda arttırılmalıdır.Enfeksiyonlar,yaralanmalar ve aşırı terleme adrenal krize sebep olabilir.Adrenal krizde damariçi veya kasiçi hidrokortizon hemen yapılmalıdır.Düşük kanbasıncı tedavisi de gereklidir.Birçok hasta stres anında kendikendilerine acilen yapmak üzere acil hidrokortizon enjeksiyonu yapmayı öğrenmiştir.Hastaların yanlarında acil durumlarda yapılacak ilaç ve dozlarının yazılı olduğu tanıtıcı bir sağlık kartını taşımaları çok önemlidir.
İlaç almayı asla aksatmamalıdır.Eğer şiddetli kusma dolayısı ile ilaç alımı aksıyorsa doktora bildirilmelidir. Aşırı kilo artışı ve vücutta ödem halinde mutlaka doktora bildirilmelidir.