Mükemmel olmayan spermler, üreme kapasitesini düşmesine neden oluyor. Bilimsel araştırmalara göre, spermin mükemmel olması için bazı kriterler söz konusu. Baş kısmının kuyruk ve boyun kısmına oranı, baş kısmının uzunluk ve eni arasındaki oran, baş kısmında dölleme özelliğinin yer aldığı akrozom denilen alanın büyüklüğü gibi bir çok kriter, spermin mükemmel olmasını sağlıyor.
Evli çiftlerin bir kısmını etkileyen kısırlık, “bir yıldan fazla süreyle hiçbir korunma yöntemi kullanılmamasına rağmen çocuk sahibi olamamak” olarak tanımlanıyor. Günümüzde çiftlerin % 10-15´inin kısırlık nedeni ile doktora başvurduğu biliniyor. Bu çiftlerde görülen kısırlık sorununun yaklaşık % 50´sinin nedeni, erkekler. Erkeklerde görülen üreme kapasitesindeki sorunlar, kısırlık sorunun önemli bir nedeni. Tüp bebek tedavisi için gelen erkeklerde, üreme kapasitesinin durumunu ölçmek için sperm analizi yapılıyor.
Uzmanlar son yıllarda sperm yapısının tüm detaylarıyla ortaya çıkartıldığını ve normal sperm kavramının kesin kriterlerle belirlendiğini belirterek şu bilgileri veriyor;
Kruger kriterleri denilen bu sınıflamaya göre, spermlerin %4’ünden daha az normal yapıya sahip olanların doğal yollar ile çocuk yapma olasılığı yüzde 8 oranında.
Bir erkekte normal sperm oranı %4’ün üzerindeyse doğal yollarla çocuk sahibi olma oranı %64´e çıkıyor.
Bir erkekte %14’ün üzerinde normal yapıya sahip sperm varsa sperm sayımı iyi kabul ediliyor. Bu oran %4–14 arasına arasında kalıyorsa sınırda kabul ediliyor.
Ancak normal sperm sayımı sonuçları, erkeğin kesin olarak çocuk sahibi olacağını göstermiyor. Bunun tersi de doğru. Erkekte anormal spermiogram sonucu çıktıysa bu da kişinin çocuğu olamayacağı anlamına gelmiyor, sonuç anormal da olsa çocuk sahibi olabiliyor.
İnsan spermi fizyolojik ve çevresel faktörlere bağlı olarak değişebiliyor. Sperm oranlarında değişkinlikler olabiliyor. Bu nedenle incelemenin iki defa yapılması gerekiyor.
Viral enfeksiyonlar, fiziksel veya psikolojik stresleri bulunan hastaların 3 ay ara ile sperm analizi yaptırması önem taşıyor.